259
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم

۱. مدينه‏

مفضل بن عمر در دوره امام صادق عليه السلام ؛۱
معلى بن خنيس، در دوره امام صادق عليه السلام ؛۲
نصر بن قاموس، در دوره امام صادق عليه السلام ؛ ۳
عبد الرحمان بن حجّاج، در دوره امام صادق عليه السلام تا امام جواد عليه السلام ؛۴
هشام ابن ابراهيم، در دوره امام رضا عليه السلام ؛۵
محمّد بن احمد بن حماد، در دوره امام حسن عسكرى عليه السلام ؛۶
يحيى بن محمّد عريضى، در دوره غيبت؛۷

۲. مكّه‏

خالد بن نجيح، در دوره امام كاظم عليه السلام ؛۸
على بن جعفر همّانى، در دوره امام هادى عليه السلام و امام عسكرى عليه السلام ؛۹

۳. كوفه‏

عبد الرحمان بن حجّاج، در دوره امام صادق عليه السلام تا امام جواد عليه السلام ؛۱۰

1.الغيبة ، طوسى: ص ۲۱۰، بحار الأنوار: ج ۲۷ ص ۳۴۲، تنقيح المقال: ج ۳ ش ۱۲۰۸۴، رجال الكشّى: ج ۲ ص ۶۲۰ ح ۵۹۵.

2.الغيبة ، طوسى: ص ۲۱۰، بحار الأنوار: ج ۴۷ ص ۸۱.

3.الغيبة ، طوسى: ص ۲۱۰، تنقيح المقال: ج ۳ ش ۱۲۴۵۱.

4.الغيبة ، طوسى: ص ۲۰۹.

5.تنقيح المقال: ج ۳ ص ۱۲۸۴۶.

6.رجال الكشّى: ج ۲ ص ۷۹۸ ح ۹۸۸.

7.كمال الدين : ص ۴۹۷ ح ۱۸ و ص ۴۴۰ ح ۶.

8.الخرائج و الجرائح: ج ۲ ص ۷۱۵ ح ۱۴، بصائر الدرجات: ص ۲۸۵، بحار الأنوار: ج ۴۸ ص ۵۴ ح ۵۵.

9.الغيبة ، طوسى: ص ۲۱۲، المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۴۲۴، رجال الكشّى: ج ۲ ص ۸۶۵ ح ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰.

10.الخرائج و الجرائح: ج ۲ ص ۷۱۶ ح ۱۵، تنقيح المقال: ج ۱ ش ۵۶۱۸.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
258

پاسخ سؤالات و ابهامات خود را از طريق آنان از امام عليه السلام مى‏پرسيدند. مردم نيز براى پاسخگويى به پرسش‏هاى خود از شيوه متعارف مراجعه به عالمان استفاده مى‏كردند.

۵. قلمرو جغرافيايىِ نهاد وكالت‏

گستره جغرافيايىِ نهاد وكالت، به پراكندگى جمعيت شيعيان در نقاط متفاوت سرزمين‏هاى اسلامى، وابسته بود. مركز نهاد وكالت در بغداد مستقر بود و در نواحى عراق همچون: كوفه، مداين، واسط، بصره و نصيبين، نمايندگانى داشت. بيشترين فعّاليت وكيلان در نواحى ايران بود كه شهرهايى همچون: قم، آوه، همدان، رى، قزوين، كرمانشاه، آذربايجان، اهواز، خراسان (بيهق، سبزوار، مرو، بلخ، كابل، سمرقند و بخارا) وكيلان مستقل داشتند.

در شبه جزيره عربستان، از جمله: مدينه، مكّه و يمن نيز نهاد وكالت فعال بود. گفتنى است كه در دوره‏هاى متفاوت، از نمايندگان متفاوت اين سرزمين‏ها ياد شده است.
گزارشى از فعاليت نهاد وكالت در ساير سرزمين‏هاى اسلامى در دست نيست كه به علّت عدم حضور شيعيان و يا شمار اندك شيعيان در آن بلاد است.
اكنون به اختصار، نمايندگان متفاوت سرزمين‏هاى شيعه‏نشين را در دوره‏هاى متفاوت ذكر مى‏كنيم . شهرهاى مدينه و مكّه به سبب آن كه از دوره آغازين وكالت، مركز فعاليت وكيلان بوده‏اند، مقدّم شده و سپس به مناطق مختلف عراق و آن گاه به مناطق ايران پرداخته‏ايم .
ترتيب ذكر وكيلان نيز بر حسب تاريخ‏مندى زمان وكالت آنهاست :

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7122
صفحه از 409
پرینت  ارسال به