229
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم

واسطه فيوضات الهى‏

بر اساس آموزه‏هاى قطعى احاديث اهل بيت عليهم السلام ، امام (اعم از انبيا و يا اوصياى آنان) از آغاز آفرينش انسان و تا پايان جهان ، واسطه فيض الهى و مجرى مقدّرات اوست . از اين رو ، همه سال در شب قدر ، ملائكه و روح به محضر امام ، شرفياب مى‏گردند ، چنان كه در حديثى از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله آمده است :
آمِنوا بِلَيلَةِ القَدرِ؛ إنَّها تَكونُ لِعَلِىِّ بنِ أبى طالِبٍ وَ لِوُلدِهِ الأَحَدَ عَشَرَ مِن بَعدى .۱
به شب قدر ، ايمان بياوريد. آن شب، پس از من، از آنِ على بن ابى طالب و فرزندان يازده‏گانه اوست .
و در حديثى ديگر از امير مؤمنان عليه السلام آمده :
إنَّ لَيلَةَ القَدرِ فى كُلِّ سَنَةٍ، وَ إنَّهُ يَنزِلُ فى تِلكَ اللَّيلَةِ أمرُ السَّنَةِ، وَ لِذلِكَ الأَمرِ وُلاةٌ بَعدَ رَسولِ اللّهِ صلى اللَّه عليه و آله . فَقالَ ابنُ عَبَّاسٍ : مَن هُم؟ قالَ عليه السلام : «أنَا وَ أحَدَ عَشَرَ مِن صُلبى أئِمَّةٌ مُحَدَّثونَ» .۲
امير مؤمنان عليه السلام به ابن عبّاس فرمود: «شب قدر، در هر سال هست. در آن شب، برنامه سال، فرود مى‏آيد و پس از پيامبر خدا، آن برنامه را عهده‏دارانى است». ابن عبّاس گفت: آنان كيان اند؟ فرمود: «من و يازده نفر از نسل من، پيشوايانى مُحدَّث [كه از عالم غيب با آنان سخن گفته مى‏شود]» .
و در تفسير القمّى ، در تبيين آيه ۴ از سوره قدر آمده است :
تَنَزَّلُ المَلائِكَةُ وَ روحُ القُدُسِ عَلى‏ إمامِ الزَّمانِ، وَ يَدفَعونَ إلَيهِ ما قَد كَتَبوهُ مِن هذِهِ الاُمورِ .۳

1.الكافى: ج ۱ ص ۵۳۳ ح ۱۲ ، بحار الأنوار:ج ۹۷ ص ۱۵ ح ۲۶ .

2.الكافى: ج‏۱ ص ۵۳۲ ح ۱۱ ، بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۱۵ ح ۲۵ .

3.تفسير القمّى: ج ۲ ص ۴۳۱، بحار الأنوار: ج ۹۷ ص ۱۴ ح ۲۳ . نيز ، ر. ك : شهر اللَّه فى الكتاب و السنّة: ص ۶۱۶ ح ۶۵۰ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
228

بر اين اساس ، وظيفه امام ، تنها راه‏نمايى تشريعى مردم نيست تا راه‏نمايى او منحصر به دوران ظهور و حضور باشد ؛ بلكه ولايت و رهبرىِ باطنى مردم نيز با اوست و بديهى است كه حضور يا غيبت امام ، نقشى در اين باره ندارد .

احاديثى كه حاكى از بهره‏گيرى دل‏هاى اهل ايمان از علم و آداب امام غايب دارند نيز مى‏توانند اشارت به رهبرى باطنى ايشان باشند ، مانند اين حديث :
إن غابَ عَنِ النّاسِ شَخصُهُ فى حالِ هِدايَتِهِم ، فَإِنَّ عِلمَهُ وَ آدابَهُ فى قُلوبِ المُؤمِنينَ مُثبَتَةٌ ، فَهُم بِها عامِلونَ .۱
اگر جسمش از مردم با وجود هدايت آنان پنهان است ، امّا دانش و آداب او در دل مؤمنان ، ثابت است و آنان به آن عمل مى‏كنند .
۲ . انجام مأموريت‏هاى ويژه الهى‏
گزارش‏هاى فراوان و شايد متواترى در منابع شيعى‏۲ وجود دارد كه در مقاطع مختلف دوران غيبت كبرا ، جمعى از خواص ، توفيق تشرّف به محضر امام مهدى عليه السلام را يافته و از بركات ديدار ، ره‏نمودها و فريادرسى‏هاى ايشان ، بهره‏مند شده‏اند . اين گزارش‏ها - كه صحّت اجمالى آنها براى هر محقّق منصفى قابل احراز است - ، حاكى از آن اند كه امام غايب ، در كنار نقشى كه در نظام تكوين دارد ، مأموريت‏هاى ويژه‏اى نيز بر اساس مشيّت الهى به او واگذار مى‏شود ، مانند مأموريت‏هايى كه عالم معاصرِ موسى عليه السلام داشت و داستانش در سوره كهف آمده است .۳ رهبرى جن‏۴ را نيز مى‏توان از مأموريت‏هاى ويژه امام غايب شمرد .

1.ر.ك: ص ۱۹۸ ح ۵۹۰ .

2.ر. ك: بحار الأنوار : ج ۵۲ ص ۱۶۸ به بعد و ج ۵۳ و نجم الثاقب و دار السلام و... .

3.ر.ك : كهف : آيه ۶۲ به بعد .

4.ر.ك : الكافى : ج ۱ ص ۳۹۴ باب «أنّ الجِنَّ يأتيهم فيسألونهم عن معالم دينهم و يتوجَّهون فى أمورهم ؛ جن نزد ائمّه مى‏آيند و مسائل دينى خود را مى‏پرسند و در كارهاى خود به آنها روى مى‏آورند» .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7047
صفحه از 409
پرینت  ارسال به