145
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم

احتمالاً ريشه اين نسبت ناروا ، سخن برخى از نويسندگان چون گنجى شافعى است كه به پندار خود در دفاع از عقيده به مهدويت ، در پاسخ اين شبهه كه «چگونه امام مهدى عليه السلام سال‏ها در سرداب بدون آب و غذا زندگى مى‏كند؟» ، زندگى آن امام را به زندگى عيسى عليه السلام تشبيه كرده اند .۱
امّا بايد توجّه داشت كه گنجى شافعى ، پيرو مذهب اهل سنّت است و عدم آشنايى وى با فرهنگ و عقايد شيعه موجب گرديده كه اين افترا را باور كند و به دليل احترامى كه براى عقايد اماميّه قائل است ، از آن دفاع نمايد .

۴ . افتراى اجتماع همه شب شيعيان در اطراف در سرداب غيبت‏
از همه دروغ‏هاى گذشته خنده‏آورتر ، سخن ابن خلدون است كه مى‏گويد : «شيعيان هر شب بعد از نماز مغرب بر درِ سرداب مى‏ايستند و مركبى را آماده مى‏كنند و امام را صدا مى‏زنند كه خارج شود ، تا پاسى از شب بگذرد . سپس باز مى‏گردند تا شب ديگر» ،۲هر چند متأسّفانه برخى ديگر ، اين اتّهام را تكرار كرده‏اند.
گفتنى است كه اكثر قريب به اتّفاق اهل سامرّا از آغاز تا كنون ، اهل سنّت‏اند و به آسانى مى‏توان با پرس و جو از آنان به صحّت و سقم چنين دعوايى پى برد.۳
يادآور مى‏شويم كه ابن خلدون در اين نقل و نيز در جايى ديگر از كتاب خود ، اين اقدام را به شيعيان حلّه نسبت داده است ، در صورتى كه كسى جز او ، ادّعاى وجود سرداب غيبت در حلّه را ندارد .

1.البيان فى أخبار صاحب الزمان (كفاية الطالب) : ص ۵۲۱ . نيز ، ر. ك : كشف الغمة : ج ۳ ص ۲۷۸ و ۲۸۳ .

2.تاريخ ابن خلدون : ج ۴ ص ۳۹ .

3.صاحب كتاب أضواء على السنّة المحمّدية (ص ۲۳۶) از نويسندگان معاصر اهل سنّت ، از علّامه عسكرى نقل مى‏كند : «أمّا سرداب الغيبة الذى قيل عنه فى الحلّه أو سامرّاء فلم أسمع بشيعى يقول بغيبة المهدى فيه أو بوجوده فيه أو بخروجه منه ؛ امّا سرداب غيبتى كه گفته شده است در حلّه يا سامرّاست . من از هيچ شيعه‏اى نشنيدم كه مهدى عليه السلام در سرداب ، غيبت نموده يا در آن جا سكونت دارد و يا از آن جا ظهور مى‏كند» . با توجّه به تولّد و سكونت علّامه عسكرى در شهر سامرّا ، اين سخن ايشان ، بسيار روشنگر است .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
144

۲ . افتراى ظهور امام مهدى عليه السلام از سرداب غيبت‏

منابع حديثى اماميّه اتّفاق دارند كه ظهور امام مهدى عليه السلام از شهر مكّه و در كنار كعبه است .۱ بنا بر اين ، نسبت دادن عقيده «ظهور از سرداب غيبت» به آنان ، كذب محض است . اين نكته نيز قابل تأمّل است كه هيچ يك از كسانى كه چنين دروغى را به شيعه نسبت داده‏اند ، به منبعى كه بر ادّعاى آنان دلالت كند ، اشاره نكرده‏اند .
۳ . افتراى زندگى امام عليه السلام در سرداب غيبت‏
منابع حديثىِ شيعه تصريح مى‏كنند كه در دوران غيبت كبرا، عامّه مردم از محلّ اقامت امام عليه السلام آگاهى ندارند ، چنان كه از امام صادق عليه السلام روايت شده است:
لِلقائِمِ غَيبَتانِ : إحداهُما قَصيرَةٌ ، وَ الاُخرى‏ طَويلَةٌ . الغَيبَةُ الاُولى‏ لا يَعلَمُ بِمَكانِهِ فيها إلّا خاصَّةُ شيعَتِهِ ، وَ الاُخرى‏ لا يَعلَمُ بِمَكانِهِ فيها إلّا خاصَّةُ مَواليهِ . ۲
قائم دو غيبت دارد: يكى كوتاه و ديگرى طولانى . در غيبت نخست ، جز خواصّ شيعه، جاى او را نمى‏دانند و در غيبت ديگر، جز خواص و بستگانش جاى او را نمى‏دانند.
محقّق اربلى (م ۶۹۳ ق) در پاسخ به اين افترا مى‏نويسد :
و الّذينَ يَقولون بِوجوده لا يَقولُون إنّه فى سرداب بَل يَقولون إنّه حَىّ موجود يَحلّ و يرتحل و يَطوف فى الأرض .۳
آنان كه معتقد به زنده بودن او هستند، نمى‏گويند كه وى در سرداب زندگى مى‏كند ؛ بلكه عقيده دارند كه وى زنده است و در زمين رفت و آمد مى‏كند.
همچنين در برخى احاديث آمده كه امام عليه السلام در ميان مردم است ؛ ولى آنان ايشان را نمى‏بينند و نمى‏شناسند .۴

1.ر. ك : ج ۸ ص ۱۹۱ (جاى قيام) .

2.ر. ك: ص ۱۲۶ ح ۵۲۷ .

3.كشف الغمة : ج ۳ ص ۲۸۳ .

4.الغيبة ، نعمانى : ص ۱۷۵ ح ۱۳ (در اين منبع ، به نقل از امام صادق عليه السلام آمده : «وفيه : يَفْتَقِدُ النّاس إماماً يَشهَدُ المَواسمَ يَراهُم وَ لا يَرَونَه ؛ مردم امام را نمى‏يابند كه در مراسم حج حضور دارد و آنان را مى‏بيند ؛ ولى آنان او را نمى‏بينند»).

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7120
صفحه از 409
پرینت  ارسال به