در پيشبرد ادعاى خود داشته باشند و بى آن كه به تغيير و تحوّل بنيادى در خود و ادّعايشان نيازمند باشند ، مىتوانند با عوامفريبى، ادّعاى نيابت كنند و از فوايد دنيوى و زودگذر اين ارتباطِ ادّعايى بهره ببرند. و از اين رو، سودجويان از امر مقدّس نيابت ووكالت فزونترند. در اين جا برخى از چهرههاى شاخص اين ارتباط دروغين را معرفى مىكنيم و گوشهاى از شرح حال آنها را بيان مىنماييم.
شريعى
شريعى، از اصحاب امام هادى عليه السلام و امام عسكرى عليه السلام ۱ و اوّلين فردى است كه به دروغ ادّعاى نيابت و وكالت امام مهدى عليه السلام را مطرح كرده است. اطّلاعات قابل توجّهى در باره شريعى، پيشينه وى، ارتباط او با سازمان وكالت و ميزان تأثيرگذارى او بر جامعه شيعى وجود ندارد. بنا بر اين، شخصيت و اقدامات او براى ما مجهول است. تنها پيشقدم بودن او در اين ادّعاى ناصحيح، موجب شهرت او گشته است.
محمّد بن همام در باره وى نوشته است : نخستين كسى بود كه ادّعاى جايگاهى را كرد كه خداوند ، او را در آن جا قرار نداده بود و شايسته آن هم نبود و به خداوند و حجّتهايش، دروغ بست و چيزهايى را به آنها نسبت داد كه شايسته ايشان نبود و ايشان از آن بيزار بودند . از اين رو ، شيعيان ، او را لعنت كردند و از او بيزارى جستند و توقيع امام عليه السلام در نفرين و بيزارى از او بيرون آمد .
هارون گفت : سپس كفر و كژروىِ او آشكار شد.
همه اين بدعتگذاران ، در درجه نخست، به امام دروغ مىبستند كه وكيل اماماند ، و افراد ضعيف را با اين ادّعا به ولايت و دوستى خود فرا مىخواندند . بعد كارشان به عقيده حلّاجيه كشيد ، همان گونه كه در باره ابو جعفر شلمغانى و همسانانش - كه لعنتهاى پياپى خدا بر آنها باد - رايج و مشهور است .۲توقيع لعن و برائت مختص به او، اكنون در اختيار ما نيست؛ ولى در توقيع صادر شده براى شلمغانى به اين ماجرا اشاره شده است:
أعلِمهُم - تَوَلّاكُمُ اللَّهُ - أنَّنا فِي التَّوَقّي وَالمُحاذَرَةِ مِنهُ عَلى مِثلِ ما كُنّا عَلَيهِ مِمَّن تَقَدَّمَهُ مِن نُظَرائِهِ ، مِنَ : الشَّريعِيِّ ، وَالنُّمَيرِيِّ ، وَالهِلالِيِّ ، وَالبِلالِيِّ وغَيرِهِم .۳
خداوند ، سرپرستىتان را به عهده گيرد! به آنان اعلام كن كه ما از او در حذر و مراقبت هستيم، همان گونه كه از مدّعيان دروغين پيشين همانند او ، همچون شريعى، نميرى، هلالى و بلالى و جز ايشان، در حذر بوديم .
اين متن نشاندهنده آن است كه كفر و الحاد شريعى و برائت امام عليه السلام از وى، چنان شهره بوده كه شلمغانى به او مانند گشته است.
