مى‏كشند و با ادّعايى نادرست و انتسابى دروغين، سود خود مى‏جويند. يكى از مهم‏ترين عرصه‏هاى اين سوء استفاده - كه از زمان‏هايى دير و دور، نمود و بروز يافته است - ، مفهوم منجى و افراد مرتبط با اين انديشه اميدآفرين است.
در جوامع دينى و بويژه شيعى، هر از گاهى شاهد ادّعاى دروغين ارتباط با قائم آل محمّد و نيابت و وكالت از سوى ايشان هستيم. كسانى كه خود را حامل ابلاغ پيام از طرف امام مهدى عليه السلام ، نشان مى‏دهند و يا بى آن كه ادّعاى نيابت و وكالت كنند، از رابطه نزديك و تنگاتنگ خود با امام مهدى عليه السلام سخن به ميان مى‏آورند و يا با ترويج نزديك بودن ظهور، خود را زمينه‏ساز آن معرفى مى‏كنند و اگر زمينه‏اى ديدند و جسارتى داشتند، ابايى ندارند كه حتّى خود را مهدى موعود بخوانند.
در اين ميان، نمونه‏هايى فراوان را براى ادّعاى وكالت و نيابت دروغين امام مهدى عليه السلام مى‏توان ارائه داد. فروانىِ وكالت دروغين، به عنوان يكى از عرصه‏هاى انحراف از مهدويت اصيل، از آن روست كه ساده‏تر و زودتر از ادّعاى اصل مهدويت، مقبول توده‏هاى ناآگاه مى‏شود. در طول تاريخ، هر گاه وكالت و نيابت كاذب از سوى افراد مقدّس‏مآب و رياكار، ادعا شده، پشتيبانىِ ساده‏لوحان را به دست آورده و به دليل ارتباط عاطفىِ مردم با امام مهدى عليه السلام ، از اقبال زودباوران برخوردار و تنها از سوى مؤمنان هوشيار و باورمندان خردورز، با مقاومت روبرو شده است. اين در حالى است كه ادّعاى دروغين مهدويت، نيازمند تلاشى بيشتر و تردستى و نيرنگ‏هاى فزون‏تر از اين است؛ زيرا عموم شيعيان مى‏دانند كه امام مهدى عليه السلام زاده امام حسن عسكرى است و صدها سال پيش به دنيا آمده و تبارى معلوم و والا دارد، در حالى كه افراد مدّعى دروغين مهدويت، از قوم و قبيله‏اى معمولى و معيّن بوده‏اند. بنا بر اين، ادّعاى مهدويت آنان در جامعه و حتّى از جانب توده مردم نيز به سادگى پذيرفتنى نبوده است.
به سخن ديگر، مدّعيان دروغين نيابت و وكالت، بدون آن كه دشوارىِ خاصّى

مهدى در نخستين روز قرن پانزدهم به ذهن جُهَيمان و محمّد بن عبد اللَّه افتاد.
در آخرين حج - كه اين ماجرا در دنباله آن رخ داد - ، طبق گفته البانى به گونه‏اى گذشت كه مرتّب از احاديث ظهور مهدى از او سؤال مى‏شد. به او گفته بودند كه محمّد بن عبد اللَّه قحطانى ، ظهور خواهد كرد ؛ امّا البانى مى‏گفت كه مهدى از شام مى‏آيد ، نه حجاز. اينها مطالبى است كه البانى در مجلّد سوم سيره ذاتيّه - كه شرح حال خودنوشت اوست - بيان كرده است.
جُهَيمان در ۲۵ ذى حجّه سال ۱۳۹۹ ق در طائف با همراهانش اجتماع كرد و به عنوان مهدى با محمّد بن عبد اللَّه قحطانى - كه شوهرخواهرش بود - بيعت نمود .
اين جماعت ، نخستين روز سال جديد يعنى اوّل محرّم ۱۴۰۰ ق با سلاح در مقابل كعبه ظاهر شدند. صبحگاه روز سه‏شنبه اوّل محرّم بود كه اين ۲۵۰ نفر مسلّح ، اعلان مهدويت كردند . همان موقع ، هيئت كبار علما بيانيّه داد و آنان را منحرف اعلام كرد. بن باز هم فتوايى عليه آنان داد. حكومت ، بعد از دو هفته در سوم دسامبر ۱۹۷۹ م توانست مسجد را تصرّف كند.
مدّعى مهدويت روز چهارم كشته شد و جمعاً ۱۷۷ نفر از پيروان مهدى كشته شدند. بقيّه هم از جمله جُهَيمان دستگير شدند. در نهم نوامبر سال ۱۹۸۰ م بود كه ۶۳ نفر اعدام شدند. يكى از آنان جُهَيمان بود. ده‏ها مرد و دوازده زن نيز به زندان محكوم گشتند.

۴ / ۲

مدّعيان دروغين وكالت‏

آرمان‏ها و آموزه‏هاى اصيل و مقدّس، گاه دستاويز كسانى مى‏شود كه در پى دستيابى به مقام و موقعيت اجتماعى يا امكانات مالى و سياسى، از گرايش و اشتياق توده‏هاى باورمند، سوء استفاده مى‏كنند و جامه‏اى نيكو بر درون نازيباى خود