۵۲ . محمّد بن عبد اللَّه قحطانى (م ۱۹۸۰ م)

يكى از مهم‏ترين و پُرسر و صداترين ادّعاهاى مهدويت در زمان ما، ظهور شخصى به نام جُهَيمان عتبى در مسجد الحرام و معرّفى فردى به نام محمّد بن عبد اللَّه قحطانى به عنوان مهدى در روز اوّل محرّم سال ۱۴۰۰ ق بود كه منجر به آشوبى يك هفته‏اى در شهر مكّه شد ؛ خبرى كه در تمام دنيا به شكل وسيعى انعكاس يافت .
جُهَيمان كه يك شيخ سلفى مخالف دولت سعودى بود، در نخستين روز قرن پانزدهم هجرى (۱ / ۱ / ۱۴۰۰) دعوت خويش را در مسجد الحرام علنى كرد. وى از قبل ، تدارك اين قيام را ديده و دست كم ، ۲۵۰ نفر را در مسجد ، متشكّل و مسلّح كرده بود.
داستان جهيمان به دليل اشغال مسجد الحرام و تصرّف بعدى آن جا توسّط نيروهاى سعودى و كشته شدن شمار زيادى از مردم و نيروهاى دولتى، تأثير شگفت و عميقى بر جاى گذاشت. دامنه وسيع اين ماجرا، تعداد فراوان كشته‏ها از دو طرف، اعدام بيش از شصت نفر و زندانى شدن ده‏ها نفر براى سال‏ها، ماجراى پُرسر و صدايى را در جهان اسلام پديد آورد.
به علاوه چندان به بحث‏هاى مربوط به مهدويت دامن زد كه پس از آن ، ده‏ها كتاب در سعودى در باره ظهور مهدى نوشته شد. جهيمان ، كتابى در باره علائم ظهور ، با نام رسالة الفتن و أخبار المهدى و نزول عيسى و اشراط الساعة نگاشته است كه همراه شش رساله ديگر به عنوان مجموع سبع رسائل چاپ شده بود.
پس از شكست اين ماجرا، سعودى‏ها به سرعت دست به كار شدند و عالمان زيادى را تشويق كردند تا در باره اخبار مهدى و آخر الزمان، كتاب‏هايى بنويسند و هدف آنها جلوگيرى از بروز اين گونه حركت‏ها بود. شمارى از اين رسائل و

خطاب «نور چشم عزيزم ، ناصر الدين ميرزا!» توصيه مى‏نوشت ، چنان كه به سلطان عبد الحميد مى‏نوشت: «جوجو قم عبد الحميد افندى».
آقاى مرعشى مى‏افزايد:
صورت هر دو نامه را حقير ، نزد مبلّغين اين مسلك ديده‏ام. در استانبول مدّعى شده بود كه از طرف تمام انبيا مبعوث شده است تا بشر را نصيحت كند. كم كم ، كار او بالا گرفت و دعوى مهدويت نمود. گويا او را حدود سال ۱۳۰۰ ق ، با خوراندن سم ، كشته‏اند. وى تابعين بسيار پيدا كرد كه آنها را «طاهريّه» ناميد.^۱
دو . شيخ مهدى قزوينى : فرد ديگرى از شاگردان سيّد كاظم كه مدّعى مهدويت شد ، شيخ مهدى قزوينى است . وى مقيم كربلا و از اصحاب حاج سيّد كاظم رشتى بود. دعوت مهدويتش در كمال سر و پنهانى بوده ، چنان كه پس از وفات وى معلوم شد. تأليفاتى در اين خصوص دارد كه آقاى مرعشى ، آنها را ديده است.^۲
سه . سيّد محمّد همدانى : مقيم هند و از شاگردان شيخ احمد احسايى بود. وى در ابتداى ورود به هند فقط كلمات شيخيّه را ترويج مى‏كرد ؛ ولى بعدها دعوى مهدويت نمود و در سال ۱۲۷۷ ق مُرد.^۳
چهار . سيّد ولى اللَّه : وى اصفهانى الأصل و متولّد هندوستان و شاگرد شيخ احمد احسايى و مقيم شهر بمبئى بود .
پنج . ميرزا حسن : او همدانى الأصل و از تلاميذ حاجى كريم‏خان (رئيس شيخيّه حاج كريم‏خانى) است. در ابتداى ورود به هندوستان ، ترويج سخنان حاج كريم‏خان مى‏نمود؛ ولى بعدها ادّعاى مهدويت كرد .^۴