57
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم

دارد. امير بخارا او را به قتل رساند.۱

۳۱ . سيّد محمّد جونپورى (۸۴۷ - ۹۱۰ ق)

يكى از مشهورترين جنبش‏هاى مهدى‏گرايانه سنّى در هند ، متعلّق به محمّد جونپورى است كه پيروان وى تا به امروز نيز در هند زندگى مى‏كنند. در باره اين گروه، آثارى از قديم و جديد نوشته شده است كه از آن جمله يك رساله فارسى است كه با عنوان عقايد مهدويان در دفاع از مهدويت وى در برابر مخالفان نوشته است.

سيّد محمّد جونپورى ، در سفر به حج در سال ۹۰۱ ق (۱۴۹۵ م) جمله «من اتبعنى فهو مؤمن ؛ هر كه از من پيروى كند ، او مؤمن است» بر زبان راند و در ۹۰۳ق (۱۴۹۸م) ادّعاى مهدويت خود را كامل ساخت . او تحت پيگرد قرار گرفت و به قندهار و فراه گريخت و در آن جا در گذشت. پيروانش پس از مرگ او نيز در هند نفوذ داشته‏اند. يكى از ايشان ، امير اللَّه داد بن جنيد است كه وى را خليفه ششم مهدويان مى‏خوانند.۲
در گزارش‏هايى آمده است كه : جونپورى ، آخر عمر ، ترك ادّعاى مهدويت نموده و در سرهند ، گوشه عزلت گزيده ، به طريق ساير مشايخ ، سلوك مى‏كرد.۳ديگرى است گفته است كه : در زمان رحلت حضرت مى‏رسيد محمّد جونپورى در فراه حاضر بودم كه از دعوى مهدويت ابا آورد و فرمود كه : من مهدى موعود نيستم ، و اللَّه أعلم !».۴
با اين حال، طريقه مهدويّه در هند به نام جونپورى تا به امروز باقى مانده و

1.موسوعة العلّامة المرعشى : ج ۲ ص ۳۵۶ (به نقل از : مجموعه مرحوم شاه‏زاده ابو الحسن ميرزا شيخ الرئيس).

2.فهرستواره كتاب‏هاى فارسى: ج ۱۱ ص ۴۳۸ .

3.منتخب التواريخ: ج ۳ ص ۳۲ .

4.منتخب التواريخ: ج ۳ ص ۳۳ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
56

در اين سال ، خبرى از نابلس رسيد كه شخصى با نام محمّد بن احمد غريانى ، مدّعى مهدويت شده، بر عقل مردم ، چيرگى يافته و شمار فراوانى را جذب كرده و نابلس را فاسد ساخته است. وى مردى صاحب حيلت و خدعه و اصلش مغربى بوده، از قاهره به نابلس آمده و قاضى شهر شده، و با مردم در آميخته، و ادّعاى شرافت (سيادت) كرده، دوباره به مصر رفته ، از آن‏جا عازم حلب شده و بار ديگر به نابلس آمده، ادّعاى مهدويت كرد و وقايعى صورت گرفت. وقتى خبر وى به سلطان رسيد، دنبال وى فرستادند ، كه گريخت تا آن كه ملك ظاهر جقمق در گذشت. وى به نابلس باز گشت و همان جا مُرد. ادّعاى عجيب و شگفتى داشت و تصوّرش بر اين بود كه «إنّه يظهر شأنه كالمهدى»؛ امّا كارش به جايى نرسيد.۱

۲۸ . ملّا عرشى كاشانى (م ۸۸۰ ق)

يكى از مدّعيان مهدويت، ملّا عرشى كاشانى ، مقيم در اصفهان بوده است كه در سال ۸۵۰ ق ادّعاى مهدويت، و كم كم ادّعاى نبوّت كرد. وى در سال ۸۸۰ ق كشته شد. تأليفاتى به نام بيان الحق به زبان فارسى دارد. در بعضى از مجاميع قلمى نوشته‏اند كه جسد او را پس از كشتن ، سوزانيدند.۲

۲۹ . ميرزا ملّا جان بلخى (۸۹۰ ق)

ميرزا ملّا جان بلخى از اكابر علماى بلخ، در سال ۸۹۰ ق ادّعاى مهدويت كرد و كشته شد . ديوان شعر ، تفسير و كتابى در فضائل اهل بيت عليهم السلام دارد.۳

۳۰ . شيخ عبد القدير بخارايى (۹۰۰ ق)

شيخ عبد القدير بخارايى ، در سال ۹۰۰ ق در بخارا ادّعاى مهدويت نمود. تأليفى هم

1.بدائع الزهور فى وقائع الدهور : ج ۳ ص ۲۴۷.

2.موسوعة العلّامة المرعشى: ج ۲ ص ۳۵۶.

3.موسوعة العلّامة المرعشى : ج ۲ ص ۳۵۶ (به نقل از : مجموعه مرحوم شمس العلما گركانى).

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8044
صفحه از 447
پرینت  ارسال به