اُمّة دولة و دولتنا فى آخر الزمان» و بعدها صفويان از آن استفاده زيادى كردند، تلاش‏هاى خود را به آن معطوف مى‏كند.^۱
گفتنى است كه مركز فعّاليت نوربخش، بجز خراسان و ماوراء النهر - كه در دوران نخست فعّاليت اوست - ، در دوره ميانى، در گيلان و در اين اواخر براى نزديك به دو دهه، در سولقان در نزديكى رى بود كه همان جا نيز در گذشت و مدفون شد. او در تمام اين سال‏ها و تا زمان مرگش (۸۶۹ ق) همچنان ادّعاى مهدويت داشت .

۲۷ . شيخ شمس الدين فريانى‏

ابن عماد حنبلى نوشته است:
در اين سال، شيخ شمس الدين محمّد بن احمد فريانى (/ غريانى) منسوب به فريان (نزديك سقافس) به سمت كوه‏هاى حُميده، در ارض مقدّسه رفت. اين كوه‏هاى بلند، معمولاً يك راه ورود دارند و در آن بالا، منطقه‏اى مزروعى با چشمه‏هاى فراوان است و مردمانى در نهايت مكنت و قدرت زندگى مى‏كنند و كسى كه به آنان پناه بَرَد ، امن است، حتّى اگر سلطان يا ديگرى با او در نبرد باشد. شمس الدين نزد آنان فرود آمد و ادّعاى مهدويت كرد و گفته شده كه ادّعا كرد قحطانى است (همان كسى كه در روايت بخارى آمده كه: «لاتَقوم السَّاعة حتّى يخرج رَجلٌ مِن قَحطان يَسوقُ النَّاس بعصاه ؛ قيامت بر پا نمى‏شود تا اين كه مردى از قحطان كه مردم را با عصايش رهبرى مى‏كند خروج نمايد .»^۲ وى از اخبار و تاريخ گذشته ، فراوان مى‏دانست و مدّعى معرفت حديث نبوى بود و مذهب مالكى را كنار گذاشته ، شافعى شد. وى زمانى هم قاضى نابلس بود تا آن كه ظاهر شد از وى آنچه ظاهر شد.^۳
در بدائع الزهور در باره وى آمده است:

كه مى‏توان بر اساس آن، نوع استدلال‏هايى را كه در آن وقت براى اثبات چنين امورى رايج بوده ، دريافت. استفاده از پيشگويىِ برخى از افراد، مسائل نجومى، احاديث، و نيز تأييداتى كه از سوى شمارى از عرفاى وقت بوده ، از آن جمله است. براى نمونه ، دو عبارت را مى‏آوريم:
در سفر بودم ، به يكى از ابدال به نام محمود انجوانى (انجدانى) در روستاى وسمه در منطقه فراهان در عراق عجم رسيدم . به من از آنچه در سفر بر من گذشته بود ، خبرى صحيح داد. پس به حاضران گفت: اين مرد را عزيز بداريد! او فرزند امام محمّد مهدى عليه السلام است.^۱
واصل جلالى ابو يزيد خلخالى - سلّمه اللَّه - گفت: در عوالم معنوى ، مقام تو را بالاتر از مقام كمل ، بلكه صد درجه بالاتر ديدم ، چنان كه بين هر درجه تا درجه بعدى ، مسافت هزار سال بود.^۲
اينها ادّعاهايى است كه ديگران در باره وى كرده‏اند. پس از آن ، او به نقل آنچه خود يافته ، مى‏پردازد و نمونه‏هايى را بيان مى‏كند و سپس از الدلالات السماويّة در اين باره مى‏گويد:
سپس مى‏گويد : آنچه از دلايل نقلى و كشفى گفتم ، همه در حياتم بوده و سپس نقلى از ابن عربى كه : خاتم الأوليا، كسى است كه حقايق را از وراء الجدار هم مى‏فهمد و نوربخش مى‏گويد: من هم چنين هستم.^۳
جالب است بدانيم كه او بر اساس روايت منسوب كه در آن آمده است كه: «لكلّ