51
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم

۲۶ . سيّد محمّد نوربخش (م ۸۶۹ ق)

محمّد بن عبد اللَّه نوربخش در اصل ، قائنى و از پدرى سيّد و مادرى ترك است كه مى‏گويند : همراه سيّد محمّد فلاح ، شاگردى ابن فهد حلّى را داشت. در اين باره ترديدهايى وجود دارد، امّا ادّعاى مهدويت، آن چنان كه بعدها گفت، از همان آغاز


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
50

وى يا به عبارتى ، ادّعاى مهدويتش ، اختلاف نظرهايى بين ۸۲۸ تا ۸۴۰ و ۸۴۴ ق هست.۱
پسر وى مولى على هم كه در زمان اخير ، پدر بر وى تسلّط يافته بود، مدّعى شد كه روح مطهّر امام على عليه السلام در وى حلول كرده و الحال ، امامِ زنده است! براى همين ، به عراق عرب تافت و مشاهد مقدّسه را غارت كرد و در آن عتبات ، نهايت بى‏ادبى را به جاى آورد.۲
كلام المهدى بربافته‏هاى سيّد محمّد فلاح در سال ۸۶۵ ق است كه به صورتى نامنظّم در باره ادّعاهاى خود و ديدگاهايش ، مطالب مفصّلى را بيان كرده است. اين اثر - كه به صورت مخطوط مانده - ، يكى از بهترين نمونه‏هاى تبديل شدن يك مهدى به يك شبه‏پيامبر با كتاب مقدّس جديد است كه بعدها در باره باب هم محقّق شد. اين قبيل جريان‏ها، وقتى از بدنه امّت جدا مى‏شوند ، نياز به متن مقدّس جديد دارند، چنان كه همين تجربه در باره گروه‏هاى غالى ديگر در ايران نيز تكرار شده است.

1.ر . ك : مجالس المؤمنين: ج ۲ ص ۳۹۵ - ۴۰۰ .

2.در مجالس المؤمنين (ج ۲ ص ۴۰۰) افزوده كه مولى على ياد شده ، به آن ادّعا اكتفا ننموده ، ادّعاى خدايى نيز كرد. قاضى شوشترى در جاى ديگر آورده است: روايت است كه در ايّامى كه سيّد قاسم نوربخش به هرات رفت، روزى سيّد ابراهيم مشعشعى در مجلس يكى از اكابر نشسته بود كه سيّد قاسم در آمد و خواست بر سيّد ابراهيم تقدّم نمايد. [وى ]دست سيّد قاسم را گرفته ، نگاه داشت و گفت: سبب اراده تقدّم بر من چيست؟ اگر به سبب سيادت است ، در ما هر دو مشكوكٌ فيه است و اگر باعث ، دعوى‏هاى بى معناست، پدر تو دعوى مهدويت كرد و پدر من دعوى خدايى نمود، و اگر فضيلت است ، بگو تا بشنويم. سيّد قاسم خجل شد . به طرفى ديگر بنشست (مجالس المؤمنين : ج ۱ ص ۵۲۳).

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8222
صفحه از 447
پرینت  ارسال به