كسانى بر اين باورند كه من مهدى هستم، در حالى كه مرگ من به من ، نزديك‏تر از چيزى است كه آنان به آن مى‏خوانند.^۱
ادّعاى ديگرى هم در باره مهدويت امام صادق عليه السلام در كتاب‏هاى ملل و نحل مطرح شده است،^۲گرچه كسى به طور جدّى مانند آنچه در باره پدرش گفته شد، مطرح نكرده است. به نوشته نوبختى، از ميان شش فرقه‏اى كه پس از شهادت امام صادق عليه السلام پديد آمدند، يك گروه قائل شده‏اند كه ايشان زنده است و نمرده است و هرگز نمى‏ميرد ، تا آن كه ظهور كند و سرپرستى كار مردم را به دست گيرد و اوست كه مهدى است .^۳
گفتنى است كه گزارش‏هاى كتاب‏هاى فِرَق ، بدون پشتوانه متون حديثى ، مورد ترديد جدّى است.
امّا در باره اسماعيل فرزند امام صادق عليه السلام ، داستان بالا گرفت. داستان مهدويت در ميان اسماعيليّه ، با همه فراز و نشيب‏ها از ادّعاهايى كه در باره اسماعيل صورت گرفت، آغاز گرديد . اسماعيل كه تصوّر مى‏شد جانشين پدر خواهد بود، پانزده سال پيش از شهادت پدر در سال ۱۳۳ ق در گذشت و همين امر ، سبب شد تا كسانى با ادّعاى اين كه زنده است يا زنده خواهد شد، به سمت مهدويت وى بروند. بنا به نوشته نوبختى جماعتى گفتند:
لايموت حتّى يملك الأرض، يقوم بأمر الناس، و أنه هو القائم؛
نمى‏ميرد تا فرمان‏رواى زمين شود ، و زمام امر مردم را بر عهده بگيرد . و او همان قائم است .^۴
تعبير «قائم»، شيعى‏تر از تعبير «مهدى» است و براى همين در اين مورد از اين مفهوم استفاده شده است. البتّه در باره زمان اين ادّعا بايد تحقيق بيشترى صورت گيرد ؛ زيرا اين ادّعا در زمان حيات امام صادق عليه السلام بى‏معنا به نظر مى‏رسد.

يكى از مصاديق روشن اين باور، اعتقاد به قائميت و مهدويت امامان عليهم السلام يا باور به مهدويت ديگران در كنار ادّعاى نبوّت يا حتّى ربوبيت براى امامان عليهم السلام بوده است. سير اين باورها را در فرق الشيعة ، تأليف نوبختى مى‏توان دنبال كرد.
از زمان امام باقر عليه السلام به بعد، غاليانى ظاهر شدند كه در پوشش تشيّع و با ادّعاى وابستگى به امامان عليهم السلام، طرح مهدويت و قائميت آنان يا خود را مطرح مى‏كردند. جالب است كه ادّعاهاى اين افراد ، چنان شگفت است كه پاى را از خدا و نبوّت پايين نمى‏گذارند و كمترين ادّعايشان ، مهدويت است.
در باره فرقه «منصوريّه» گفته شده است كه پس از شهادت امام باقر عليه السلام مدّعى جانشينى ايشان شده‏اند و به تدريج ، مدّعى نبوّت امام على عليه السلام و امامان ديگر و حتّى مدّعى نبوّت خودش شد . همچنين او مدّعى شد كه نبوّت در شش فرزند او هم هست و پس از او انبيايى هستند كه آخرين آنها ، مهدى است.^۱ البتّه يادآور مى‏شويم كه هميشه و طبق معمول بايد در باره نسبت‏هايى كه به اين افراد داده مى‏شود ، احتياط كرد .
ادّعاى ديگر مهدويت ، از سوى شمارى از اصحاب غالى معروف ، مغيرة بن سعيد ، در باره امام باقر عليه السلام مطرح شده كه امامت ايشان را تا زمان خروج مهدى عليه السلام گفته‏اند . اين ، در حالى است كه همه منابع ، متّفق اند كه امامان شيعه و حتّى اصحاب بزرگ و شاخص ايشان، بجز آنچه در باره امام دوازدهم نقل كرده‏اند، هيچ ادّعاى مهدويت نداشته‏اند و حتّى منابع متفرّقه و مخالف و يا غاليان هم به طور مستقيم، از آنان چيزى دال بر مهدويت خود ، روايت نكرده‏اند. بدين ترتيب ، هر آنچه در اين زمينه هست ، ادّعاى عناصر گم‏نام، افراطى و بى‏منطق در باره مهدويت آنهاست.
در اين باره، به نقل از امام باقر عليه السلام آمده است: