29
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم

آنان جريان ابو مسلم را بزرگ مى‏داشتند و ابوجعفر منصور را به سبب قتل ابو مسلم ، لعنت مى‏كردند و بر مهدى بن فيروز فرزند فاطمه دختر ابومسلم درود مى‏فرستادند و رهبرانى داشتند كه در احكام شرعى بدانان مراجعه كرد و فرستادگانى داشتند كه رابط ميان آنان بودند و آنها را فريشتكان نام نهاده بودند .
خرّميه بر اين باورند كه از نسل دختر وى ، شخصى به نام فاطمه ظهور مى‏كند و تمام نسل خاندان عبّاس را بر خواهد انداخت.۱
مسعودى نوشته است: ياران او پس از مرگش دو گروه شدند. برخى گفتند كه او نمرده و هيچ گاه نخواهد مرد تا زمين را پر از عدل و داد كند، و دسته‏اى ديگر به مرگش اطمينان كردند و به امامت دخترش فاطمه باور يافتند و اينان را «فاطميّه» مى‏خوانند.۲
در منابع شيعى هم (مانند فرق الشيعة) از فرقه «بومسلميّه» به عنوان يكى از فرقه‏هاى نزديك به «خرّمدينيّه» ياد شده كه به امامت ابو مسلم معتقد بوده و ادّعا داشته‏اند كه او زنده است و نمرده است .۳

مهدويت برخى غاليان و رهبران فرقه‏هاى انشعابى از اماميّه‏

گفته مى‏شود ريشه مباحث غلو ، به باورهايى منسوب است كه در زمان امام على عليه السلام پراكنده شده‏اند ؛ امّا در اين باره ترديدهاى جدّى وجود دارد؛ چرا كه چند حديثى كه به ظهور غلو در آن دوره اشاره دارند ، اعتبار ندارند ، اوّلاً از اين جهت كه شخصيت ابن سبأ مشكوك است، و ثانياً به خاطر اين كه چند روايتى كه در آنها ادّعاى ربوبيت شده، از نظر سند و متن ، مخدوش است. با اين حال، آغاز غلو در دهه شصت و هفتاد قرن اوّل هجرى در عراق، مسلّم است.

1.البدء و التاريخ: ج ۶ ص ۹۵.

2.مروج الذهب: ج ۳ ص ۳۰۵.

3.فرق الشيعة : ص ۴۶ - ۴۷.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
28

فرزندش مهدى وصيت كرد كه اموال درون كيسه‏هاى مهرزده را به صاحبانش باز گرداند و به فرزندش گفت: من اين كار را كردم كه مردم تو را دوست بدارند. مهدى نيز چنين كرد و اين سبب شد تا نامش بدرخشد و دعايش كنند. مردم هم گفتند: «هذا هو المهدىّ الذى ورد فى الأثر ؛ او همان مهدى است كه در روايات آمده است».۱
بدين ترتيب ، داستان منصور و نام‏گذارى «مهدى» براى پسرش، نوعى بازى با اين مفهوم و فرهنگ بوده است، اگر چه طبق نقلى ديگر منصور گفت: نه فرزند من و نه رقيب او (نفس زكيّه) هيچ كدام مهدى نيستند و من فقط از روى تفأّل ، اين نام را انتخاب كردم.۲
جالب ، اين كه پيش از آن كه شهرى در مغرب توسّط عبيد اللَّه مهدى بنيان‏گذارى و مهديّه ناميده شود، شهر رى را به مناسبت استقرار مهدى عبّاسى در زمان ولايت‏عهدى، مهديّه ناميدند.۳

۷ . ابو مسلم خراسانى (م ۱۳۷ ق)

زمانى كه ابو مسلم خراسانى به دستور منصور عبّاسى كشته شد، ياران وى - كه رهبرى بانفوذ را از دست داده بودند - براى حفظ روحيّه خود ، باور زنده بودن او يا حلول روح او را در دخترش و بعدها در نسل وى را مطرح كردند. در باره «خرّميه» ، اين ادّعا مطرح شده است كه :
يعظمون أمر أبى مسلم و يلعنون أبا جعفر، على قتله و يكثرون الصلاة على مهدى بن فيروز لأنّه من ولد فاطمة بنت أبى مسلم و لهم أئمّة يرجعون إليهم فى الأحكام و رسل يدورون بينهم و يسمّونهم فريشتكان .۴

1.الإمتاع و المؤانسة: ص ۱۸۱.

2.مقاتل الطالبيّين : ص ۲۱۸.

3.آكام المرجان : ص ۶۷.

4.البدء و التاريخ: ج ۴ ص ۳۱.

تعداد بازدید : 8465
صفحه از 447
پرینت  ارسال به