آية اللَّه شبيرى زنجانى نيز اين گمان را مطرح كرده است كه وكلاى خاص ، نمى‏توانسته‏اند در مسائلى كه طُرُق ظاهرى براى حلّ آن وجود دارد ، ارتباطى با شيعيان داشته باشند . ايشان ، احتمال مى‏دهد كه شايد به همين جهت ، سفيران چهارگانه هيچ يك مراجع علمى طايفه امامية نبوده‏اند و ارتباط شيعيان با آنان ، بيشتر براى حلّ معضلاتى بوده كه تنها از طريق غيبى حل مى‏شده است ، ^۱ چنان كه برابر نقل جناب ابو سهل اسماعيل بن على نوبختى ، در مقطعى كه دستِ كم ده سال به درازا كشيده ، يعنى در حوالى سال‏۲۸۰ تا ۲۹۰ق ، يكباره توقيعات ، قطع شدند و به احتمال ، اين امر تا پايان عمر جناب محمّد بن عثمان عَمرى در سال ۳۰۵ق ، يعنى حدود ۲۵ سال ادامه يافته است .^۲
با اين حال ، برخى شواهد نشان مى‏دهند از سراسر مناطق شيعه‏نشين ، پرسش‏هاى بسيارى صورت مى‏گرفته‏^۳ و طبعاً بخش عمده آن به دست ما نرسيده است . در گزارش محمّد بن احمد صفوانى در باره قاسم بن علا^۴- كه در شهر «ران» (ميان مراغه و زنجان) ساكن بوده - ، آمده است كه در دوره نايب دوم و سوم ، دائماً توقيعات ولىّ عصر عليه السلام به او مى‏رسيده ، به گونه‏اى كه با قطع حدود دو ماهه آنها ، وى نگران شده ؛ امّا در همان زمان ، پيكِ عراق رسيده و مايه خوش‏حالى وى گرديده است .^۵برخى گزارش‏هاى كتاب‏شناسى ، نشان از نگارش كتاب‏هايى در موضوع نامه‏ها و توقيعات امامان عليه السلام دارد كه به دست ما نرسيده‏اند . نمونه روشن آن ، كتاب رسائل الأئمّة عليهم السلام تأليف جناب كلينى است كه شامل توقيعات ولىّ عصر عليه السلام نيز بوده و تا زمان سيّد ابن طاووس در قرن هفتم وجود داشته و حتّى برخى از ظاهر سخن صدر المتألّهين برداشت كرده‏اند كه اين كتاب تا زمان وى ، يعنى قرن يازدهم ، وجود داشته است .^۶گرچه بعيد مى‏نمايد كه به دست ايشان رسيده باشد ، امّا مطمئنّاً به دست علّامه مجلسى نرسيده است .
به هر حال ، چنان كه شيخ طوسى به نقل از ابو نصر هبة اللَّه در باره جناب محمّد بن عثمان عَمرى ، نايب دوم امام عليه السلام - كه بيش از چهل سال نيابت را بر عهده داشت - ، آورده ، وى توقيع‏ها را از ولىّ عصر عليه السلام در امر «دين و دنياى شيعيان» و در باره «آنچه مى‏پرسيدند» ، مى‏رسانده است .^۷

تحميل مى‏شد ، اين دوره را بايد يكى از مقاطع حسّاس و پُر افت و خيز جامعه شيعى به شمار آورد . شيخ طوسى با اشاره به كثرت توقيعات ، خاطرنشان مى‏كند كه تنها بخشى از آن را بازگو مى‏كند .^۱ اين امر ، وقتى جلوه بيشترى مى‏كند كه برخى شواهد ، نشان مى‏دهند عنايت ويژه‏اى از جمله از سوى نوّاب خاص در ارجاع دادن به فقهاى شيعه وجود داشته است تا در ميان شيعيان ، آمادگى بيشترى براى آغاز دوره غيبت كبرا پديد آيد .
برخى صاحب‏نظران ، نشانه‏هاى اين هدف را از دوره امام عسكرى عليه السلام دانسته‏اند ، چنان كه امام عليه السلام در توقيع معروف اسحاق بن يعقوب ، در دوره نايب دوم خود ، جناب محمّد بن عثمان عَمرى ، در باره رويدادهايى كه پيش مى‏آيند ، دستور به رجوع به راويان و در واقع ، فقها داده ، آنان را حجّت خود بر شيعيان معرّفى كرده است ؛^۲ امرى كه از گذشته تا كنون به عنوان يكى از ادلّه حجّيت اجتهاد و وجوب تقليد مورد توجّه فقهاى ما قرار داشته است و در پايان اين پژوهش به آن پرداخته خواهد شد .
نيز نايب سوم ، جناب حسين بن روح ، براى ارزيابى كتاب التأديب ، آن را نزد گروهى از فقها در قم فرستاد تا پس از بررسى نظر دهند كه چيزى از محتواى آن با نظر آنان ، مخالفت دارد يا نه‏^۳ و آنان ، همه كتاب ، جز يك مسئله آن را تأييد كردند.