در باره پارهاى احاديث موجود از ديگر امامان عليه السلام اند ؛ احاديثى كه اينك نيز در منابع حديثىِ ما موجود و برخى مورد بحث اند . در اين بررسى ، نخست به برخى ويژگىهاى كلّى اين بخش از توقيعها اشاره مىكنيم و سپس با هدف نشان دادن اندازه اعتبار تفصيلى يكيكِ آنها و رفع ابهامات ، به تفصيل به بررسى و ارزيابى آنها در منابع فقهى و شرح معنا و چگونگى استفاده فقهاى شيعه از آنها در استنباط احكام شرعى در بابهاى مختلف مىپردازيم .
ويژگىهاى كلّى توقيعات فقهى
شرح توقيعات فقهى و تبيين ويژگىهاى آنها به عنوان بخشى از توقيعات صادر شده از ناحيه ولىّ عصر عليه السلام ، بويژه با توجّه به پيوندى كه با برخى مسائل تاريخى و كلامى و اعتقادى شيعه دارد ، نيازمند بررسى جداگانه و مبسوط است ؛ امّا بيان اجمالى برخى ويژگىهاى كلّى اين بخش ، مىتواند تا اندازهاى جايگاه و ارزش آن را نشان دهد . در اين بررسى ، پنج نكته كلّى مورد توجّه قرار گرفته است :
۱. حجم و تنوّع
مجموع پرسش و پاسخهايى كه در موضوعات احكام شرعى از ولىّ عصر عليه السلام باقى مانده و اينك در دسترس است ، ۷۵ مورد است و بجز چند مورد پرسش و پاسخ تكرارى ، بيشتر آنها در باره احكام مختلف شرعى است . اين اندازه پرسش به همراه توقيعات بيشترى كه در زمينههاى ديگر ، مانند مسائل اعتقادى ، درخواست دعا و تقديم هدايا و وجوه شرعى بر جاى مانده ، در مقايسه با دوره امامت امام باقر عليه السلام و بويژه امام صادق عليه السلام ، حجم بالايى به شمار نمىرود ؛ امّا با توجّه به محدوديت شديد ارتباطات ، و اختلافهاى شديد و انحرافهايى كه در امر امامت و غيبت ولىّ عصر عليه السلام پديد آمده بود ، قابل توجّه است .
به علّت دشوارىهايى كه به وسيله جعفر كذّاب و جريان طرفدار وى و نيز برخى مدّعيان دروغين ارتباط با امام عليه السلام ، بر جامعه شيعى ، بويژه بر وكلاى چهارگانه
