۲ / ۲
پاسخ پرسشهاى محمّد بن عبد اللَّه حميرى
۶۸۶.تهذيب الأحكام- با سندش به نقل از محمّد بن عبد اللَّه حميرى۱ - : به فقيه [عليه السلام ]۲نوشتم و از او در باره كسى كه به زيارت قبر امامان عليهم السلام مىرود، پرسيدم: براى او جايز است كه بر قبر ، سجده كند يا نه؟ و آيا جايز است كسى كه نزد قبر ايشان نماز مىخواند، پشت قبر بِايستد و قبر را [در سمت] قبله قرار دهد و نزد سر و پاهايشان بِايستد؟ و آيا جايز است كه جلوى قبر بايستد و آن را پشت سرش قرار دهد يا نه؟
[امام عليه السلام ] پاسخ داد و من توقيع را خواندم و از آن نسخه برداشتم : «امّا سجود بر قبر ، نه در نماز مستحبّى و نه واجب و نه در زيارت ، جايز نيست ؛ بلكه بايد گونه راستش را بر قبر بگذارد و امّا نماز ، در پشت آن است و قبر را پيش روى خود قرار دهد ، و جايز نيست كه جلوتر از قبر نماز بخواند ؛ زيرا بر امام پيشى گرفته نمىشود و در راست و چپش نماز خوانده مىشود»۳ . ۴
۶۸۷.تهذيب الأحكام- با سندش به نقل از محمّد بن عبد اللَّه بن حميرى - : به فقيه[ عليه السلام ] نامه نوشتم و پرسيدم : آيا جايز است كه انسان با تربت قبر حسين [تسبيح بسازد و ]تسبيح بگويد؟ و آيا در اين كار ، فضيلتى هست؟
[امام عليه السلام ] پاسخ داد و من توقيع را خواندم و از روى آن نوشتم [اگر]: «با آن ، تسبيح بگويد، كه در تسبيح، بهتر از آن نيست و از فضيلت آن، اين است كه [اگر] تسبيحگو فراموش مىكند تسبيح بگويد ؛ ولى تسبيح را كه مىچرخاند ، برايش [ثواب] تسبيح گفتن مىنويسند» .۵
1.ابو جعفر محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حِميرى قمى: ثقه، برجسته و از مشايخ كلينى است. وى با امام مهدى عليه السلام مكاتبه داشته و پرسشهايى در امور دينى با ايشان در ميان گذاشته . او داراى روايات و كتب است . شيخ طوسى در كتاب رجالش وى را در زمره كسانى شمرده كه از ائمّه عليهم السلام روايت نقل نكردهاند (ر. ك : ج ۵ ص ۷۶ ح ۸۰۲ ، رجال النجاشى: ج۲ ص ۲۵۳ ش ۹۵۰ ، رجال الطوسى: ص ۴۳۹ ش ۶۲۷۱ ، الفهرست ، طوسى : ص ۲۳۷ ش ۷۰۸ ، مستدركات علم رجال الحديث: ج ۷ ص ۱۶۹ ش ۱۳۶۹۱) .
2.«فقيه» تعبيرى رمزگونه براى فقيه حقيقى ، يعنى حجت عليه السلام بوده تا اگر توقيع ايشان به دست حكومت افتاد ، نويسنده و حامل نامه در امان بماند .
3.يعنى قبر را همانند امام [جماعت] در برابرش قرار دهد . پس همان گونه كه جايز نيست مأموم جلوتر از امام بِايستد ، يعنى جاى ايستادنش نزديكتر از امام به قبله باشد ، جايز نيست كسى جلوتر از قبر بايستد . در حديث بعدى الاحتجاج ، آمده است : «قبر را در برابرش قرار دهد» .
4.تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۲۲۸ ح ۸۹۸ (با سند صحيح) .
5.تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۷۵ ح ۱۴۸ (با سند صحيح) ، بحار الأنوار : ج ۱۰۱ ص ۱۳۲ ح ۶۲ .
