۱ / ۱۴
وقوع غيبت تام (كامل)
۶۸۲.الاحتجاج: ابواب مورد رضايت و سفيران ستوده روزگار غيبت ، چند تن اند كه نخستين آنها، شيخ مورد اطمينان، ابو عمرو عثمان بن سعيد عَمرى است كه ابتدا امام هادى عليه السلام او را نصب كرد و سپس فرزندش، امام حسن عسكرى عليه السلام او را ابقا نمود . وى در روزگار حيات هر دو امام به سرپرستى كارهاى آنان همّت گماشت و پس از آن به كار صاحب الزمان عليه السلام پرداخت و توقيعها و پاسخ سؤالها به دست او بيرون مىآمد.
هنگامى كه در گذشت، فرزندش ابو جعفر محمّد بن عثمان ، جانشين او شد و در همه اين كارها، جاى او را گرفت و هنگامى كه او نيز در گذشت، ابو القاسم حسين بن روح ، از نوبختيان ، جاى او را گرفت و چون او در گذشت، ابو الحسن على بن محمّد سَمُرى به جاى او نشست، و هيچ يك از ايشان جز با دستور صريح صاحب الأمر عليه السلام ، به اين كار نپرداخت و هر كدام را نايب پيشين نصب كرد و شيعه هم ادّعاى هيچ يك از آنان را نپذيرفت ، جز پس از آن كه معجزه و كرامتى به دست هر كدام از آنها از سوى صاحب الأمر عليه السلام پديدار شد، به گونهاى كه راستى ادّعايشان و صحّت باب بودنشان را نشان مىداد.
و هنگامى كه زمانِ از دنيا رفتن ابو الحسن سَمُرى و نزديك شدن مرگش فرا رسيد، به او گفته شد: به چه كسى وصيّت مىكنى؟ و او توقيعى بيرون آورد كه متنش اين بود: «بسم اللَّه الرحمن الرحيم . اى على بن محمّد سَمُرى ! خداوند ، اجر برادرانت را به خاطر [از دست دادن] تو ، بزرگ بدارد كه تو تا شش روز ديگر ، از دنيا مىروى . پس كارهايت را جمع و جور كن و به هيچ كس براى جانشينى پس از خودت، وصيّت نكن ، كه غيبت تام (كامل) واقع شده و تا خداى عزّ و جلّ اجازه ندهد، ظهورى نيست و آن هم پس از به درازا كشيدن غيبت، سخت شدن دلها و پر شدن زمين از ستم خواهد بود . به زودى ، كسانى به سوى شيعيان من مىآيند كه ادّعاى مشاهده مرا دارند . بدانيد كه هر كس پيش از خروج سفيانى و بانگ [آسمانى] ، ادّعاى مشاهده كند، دروغگو و افترا زننده است . هيچ جنبش و نيرويى جز از سوى خداوندِ والاى بزرگ نيست» .
آنان از اين توقيع ، نسخهبردارى كردند و از نزد او بيرون آمدند و چون روز ششم شد، به سوى سَمُرى باز گشتند كه در حال جان دادن بود. برخى به او گفتند : وصىّ پس از تو كيست؟ گفت: «خدا را كارى است كه خود ، آن را به انجام مىرساند» و در گذشت و اين ، آخرين سخنى بود كه از او شنيده شد.۱
