173
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم

۱ / ۱۲

وكالت محمّد بن جعفر عربى‏

۶۸۰.الغيبة، طوسى‏ : در روزگار سفيران ستوده ، مردانى معتمد بودند كه توقيعات از سوى منصوب شدگان به سفارت ، به آنها مى‏رسيد ، مانند ابو الحسين محمّد بن جعفر اسدى‏۱ - كه خدا او را رحمت كند - .
ابو الحسين بن ابى جيّد قمى ، از محمّد بن حسن بن وليد ، از محمّد بن يحيى عطّار ، از محمّد بن احمد بن يحيى ، از صالح بن ابى صالح‏۲ نقل مى‏كند كه : يكى از مردم در سال دويست و نود از من خواست كه چيزى را تحويل بگيرم ؛ امّا خوددارى كردم و طى نامه‏اى نظر [امام عليه السلام ] را جويا شدم . پاسخ آمد : «محمّد بن جعفر عربى ، در رى است . بايد به او داده شود ، كه او از افراد مورد اعتماد ماست» . ۳

1.ابو حسين محمّد بن جعفر بن محمّد اسدى رازى (م ۳۱۲ ق): به او محمّد بن ابى عبد اللَّه نيز مى‏گويند. اهل كوفه بود ؛ امّا در رى سكونت داشت. ثقه بود و حديث را درست نقل مى‏كرد ؛ امّا از ضعيفان نيز روايت داشت. يكى از ابواب به شمار مى‏رفت و رواياتى كه بر وكالتش دلالت دارند ، فراوان اند. تلّعكبرى ، كتاب او را روايت كرده است. شيخ طوسى در كتاب رجالش وى را در زمره كسانى شمرده كه از ائمّه عليهم السلام روايت نقل نكرده‏اند. وى از مشايخ كلينى است و شيخ صدوق در كتاب من لايحضره الفقيه او را در زمره مشايخ مورد اعتماد آورده است. البتّه در اعتقاد و مذهب او بحث است (ر. ك: ج ۳ ص ۲۱۶ و ۲۶۳ و ۲۶۶ (فصل يكم : نهاد وكالت در عصر امامان اهل بيت) و ج ۴ ص ۱۸۱ ح ۶۸۳ - ۶۸۵ و ص ۳۷۵ ح ۷۲۴ و ج ۵ ص ۹۲ ح ۸۱۰ و ... ، رجال النجاشى: ج ۲ ص ۲۸۴ ش ۱۰۲۱ ، رجال الطوسى: ص ۴۳۹ ش ۶۲۷۸ ، معجم رجال الحديث: ج ۱۶ ص ۱۷۶ ش ۱۰۴۱۱).

2.صالح بن ابو صالح : وحيد در تعليقه‏اش بر منهج در شرح حال «محمّد بن جعفر اسدى» اشاره دارد كه وى وكيل بوده است و از مستثنيات ابن وليد نيست (كه اين بر اعتماد ابن وليد بر او دلالت دارد) . شايد وى صالح بن محمّد جليل باشد (ر. ك : تعليقة على منهج المقال: ص ۲۰۳). آية اللَّه خويى مى‏گويد : «اين روايت بر وكالت صالح بن ابو صالح دلالت نمى‏كند ؛ بلكه ممكن است بر عدم وكالت ، دلالت داشته باشد ، و وكالت ، بر وثاقت دلالت ندارد و چون خود ، راوى حديث است ، استدلال به وثاقت به اين حديث ممكن نيست» (معجم رجال الحديث: ج ۱۰ ص ۶۲ ش ۵۸۰۵).

3.الغيبة ، طوسى : ص ۴۱۵ ح ۳۹۱ ، بحار الأنوار : ج ۵۱ ص ۳۶۲ ح ۱۰.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
172

۱ / ۱۲

تَوكيلُ مُحَمَّدِ بنِ جَعفَرٍ العَرَبِيِ‏

۶۸۰.الغيبة للطوسي : قَد كانَ في زَمانِ السُّفَراءِ المَحمودينَ أقوامٌ ثِقاتٌ تَرِدُ عَلَيهِمُ التَّوقيعاتُ مِن قِبَلِ المَنصوبينَ لِلسَّفارَةِ . مِنهُم أبُو الحُسَينِ مُحَمَّدُ بنُ جَعفَرٍ الأَسَدِيُّ رَحِمَهُ اللَّهُ ، أخبَرَنا أبُو الحُسَينِ بنُ أبي جِيدٍ القُمِّيُّ ، عَن مُحَمَّدِ بنِ الحَسَنِ بنِ الوَليدِ ، عَن مُحَمَّدِ بنِ يَحيَى العَطّارِ ، عَن مُحَمَّدِ بنِ أحمَدَ بنِ يَحيى‏ ، عَن صالِحِ بنِ أبي صالِحٍ ، قالَ : سَأَلَني بَعضُ النّاسِ في سَنَةِ تِسعينَ ومِئَتَينِ قَبضَ شَي‏ءٍ ، فَامتَنَعتُ مِن ذلِكَ ، وكَتَبتُ أستَطلِعُ الرَّأيَ ، فَأَتانِي الجَوابُ :
بِالرَّيِّ مُحَمَّدُ بنُ جَعفَرٍ العَرَبِيُّ ، فَليُدفَع إلَيهِ فَإِنَّهُ مِن ثِقاتِنا .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8303
صفحه از 447
پرینت  ارسال به