127
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم

(از بزرگان قم در اوايل غيبت صغرا) كه ابن بابويه آنها را در اختيار داشته‏۱ و نيز درخواست احمد بن اسحاق (از بزرگان قم در عصر امامان متأخّر شيعه) از امام عسكرى عليه السلام مبنى بر نگارش دست‏خطّى براى آشنايى وى با خطّ امام ،۲مى‏توان نتيجه گرفت كه احتمال اوّل ، موجّه‏تر است و شيعه به سبب آشنايى با خطّ امام عسكرى عليه السلام ، از طريق شباهت خطّ توقيع‏هاى صادر شده از ناحيه با خطّ امام عسكرى عليه السلام ، به آنها اطمينان مى‏يافتند ، و حتّى نگارش آنها به وسيله يك منشى ثابت در هر دو دوره امامت امام عسكرى عليه السلام و امام عصر عليه السلام نيز از اعتبار آنها نمى‏كاهد .
گفتنى است كه دقّت در خطّ توقيع‏هاى صادر شده در دوران غيبت صغرا ادامه داشته و گزارش زير ، نشان دهنده اين امر است . عبد اللَّه بن جعفر حميرى مى‏گويد :
لَمّا مَضى‏ أبو عَمرٍو - رَضِىَ اللَّهُ تَعالى‏ عَنهُ - أتَتنَا الكُتُبُ بِالخَطِّ الَّذى كُنّا نُكاتِبُ بِهِ بِإقامَةِ أبى جَعفَرٍ رضى اللَّه عنه مَقامَهُ .۳
هنگامى كه ابو عمرو۴ - كه خداى متعال ، از او خشنود باد - در گذشت ، نامه‏هايى در جانشينى ابو جعفر (محمّد بن عثمان عَمرى) به ما رسيد كه با همان خطّى بود كه قبلاً با آن مكاتبه مى‏كرديم .
افزون بر اين ، اگر وكيلان منحرف و بركنار شده به طمع دريافت اموال و يا ديگر اغراض دنيوى ، توقيعى را مى‏ساختند و آن را به امام عليه السلام منسوب مى‏كردند و يا

1.ر . ك : كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۱۴۲ و ج ۲ ص ۱۵۴ و ج ۳ ص ۶۸ و ج ۴ ص ۲۰۳ .

2.الكافى : ج ۱ ص ۵۱۳ ح ۲۷ («احمد بن اسحاق گفت : دخلت على أبى محمّد عليه السلام فسألته أن يكتب لأنظر إلى خطّه فأعرفه إذا ورد ، فقال : نعم ؛ بر امام عسكرى عليه السلام وارد شدم و از ايشان خواستم كه بنويسى تا به خطّش نظر كنم تا چون نامه ايشان بر من وارد شد ، آن را بشناسم . فرمود : باشد!») .

3.ر. ك : ج ۳ ص ۳۳۸ ح ۶۱۷ .

4.ابو عمرو عثمان بن سعيد ، اوّلين نايب امام زمان عليه السلام است .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
126

گفتنى است با توجّه به وجود دست‏خطّ امام عسكرى عليه السلام در نامه‏هايى به صفّار

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10305
صفحه از 447
پرینت  ارسال به