۴ / ۳

دروغ‏پردازان اخير

در پايان اين فصل ، مناسب است اشاره كوتاهى داشته باشيم به كسانى كه در سال‏هاى اخير با ادّعاى نيابت و وكالت ، به فريب مردم پرداخته، ادّعاهاى ناصحيح مطرح كرده‏اند . اين گروه كه شمار آنان روز به روز در حال افزايش است، در ايران ، عراق ، لبنان و سوريه ، گسترده شده‏اند . در اين مجال به ذكر برخى از مدّعيان وكالت در دوره معاصر مى‏پردازيم.
جريان‏هاى مدّعى نزديك بودن ظهور كه در سال‏هاى اخير در عراق پديد آمده، از اين گروه محسوب مى‏شوند. پس از برطرف شدن فشارهاى پديد آمده در طول سى سال حكومت بعثى‏ها و آزادى عمل شيعيان و آمادگى آنان براى پذيرش هر سخنى كه وضعيت بهترى را نويد دهد، جرياناتى با ادّعاى نزديك بودن ظهور و يا نيابت امام مهدى عليه السلام در عراق پديد آمده است كه يا همانند «جيش المهدى» و «انصار المهدى»، ادّعاى سپاه امام عليه السلام بودن را دارند و يا همانند «احمد الحسن» و «سيّد محمود حسنى»، ادّعايى بيش از آن را مطرح كرده‏اند. كورانى مى‏نويسد:
اين حركت‏ها تا اين زمان (شعبان ۱۴۳۳) از بين رفته و فقط جنبش احمد كويطع

شلمغانى از منظر رجاليان‏

روشن است كه شلمغانى به سبب اتّهامات دوران پايانى عمر خويش ، به وسيله رجاليان توثيق نشده است .
شيخ طوسى در كتاب الرجال، او را غالى شمرده‏^۱ و در كتاب الفهرست در باره او نوشته است :
از او كتاب‏ها و رواياتى بر جاى مانده است . او ابتدا بر طريق مستقيم بود و سپس، منحرف گشته، گفتارهاى ناپسندى از او شنيده شد ... از جمله كتاب‏هايى كه آنها را در دوره استقامت خويش نوشته، كتاب التكليف است .^۲
علّامه حلى و ابن داوود، او را تضعيف كرده‏اند^۳ و روشن است كه اين تضعيف، ناظر به دوران آخر زندگى اوست .
با وجود آن كه در متن گزارش شده از خادم حسين بن روح ، اعتماد به روايات شلمغانى بيان شده است ، آية اللَّه خويى به سبب ناشناخه بودن خادم حسين بن روح ، شلمغانى را توثيق نكرده و روايات او را هم معتبر نمى‏شمارد .^۴