101
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم

يارگيرى شلمغانى‏

بر خلاف ابن هلال و ابن بلال كه يارگيرى خويش را از ميان توده مردم آغاز كردند، محمّد بن على شلمغانى در بين گروه‏هاى شاخص و سرشناس، به تبليغ خصوصى پرداخت. اولين ادّعاهاى او در بين بنى بسطام، مطرح شد كه خاندانى سرشناس بودند. برخى از افراد اين خاندان، از كاتبان حكومت بودند.۱ حسين بن فرات، پسر ابن فرات وزير۲ و يكى از وزيران عبّاسى نيز از مريدان او بودند. هر دو گروه نام برده،۳ از گروه‏هاى متنفذ اجتماعى - سياسى بودند.
آن گاه كه ابن فرات از وزارت عزل شد، شلمغانى به موصل گريخت و در نزد حمدانيان، جايگاه يافت.۴

عقايد شلمغانى‏

شلمغانى با ابراز عقيده به حلول و تناسخ، برخى از ساده‏انگاران را فريب داد.۵

1.العبر فى خبر من غير: ج ۱ ص ۳۰۳.

2.تجارب الاُمم: ج ۱ ص ۱۲۳.

3.خاندان بنى بسطام و بنى فرات.

4.الكامل فى التاريخ: ج ۵ ص ۱۶۶ .

5.الغيبة ، طوسى: ص ۴۰۳.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
100

را خشمگين ساخت به گونه‏اى كه به تخريب باور مهدويت و وكالت پرداخت. در نهايت، او خود را نايب خاص دانست و حسين بن روح را دروغگو شمرد و از او درخواست مباهله كرد.۱
ظاهراً او در پىِ عدم توفيق در يافتن جايگاهى برتر، بر اثر حسادت، به تخريب همه چيز پرداخته است. او حتى به گونه‏اى جسارت‏آميز و هنجارشكن، انگيزه خود و ساير افراد سازمان وكالت را نيز دنياطلبى و استفاده از موقعيت، عنوان كرد.

1.همان: ص ۳۰۷ ح ۲۵۸.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد چهارم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8389
صفحه از 447
پرینت  ارسال به