93
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد پنجم

و از اهل رى: بسّامى‏۱ و ابو على اسدى‏۲(روايتگر اين نقل براى شيخ صدوق)، و از اهل آذربايجان: قاسم بن علاء ،۳ و از اهل نيشابور: محمّد بن شاذان ،۴ و بغداديانِ غير وكيل: ابو القاسم بن ابى حليس ،۵ ابو عبد اللَّه كندى ،۶ابو عبد اللَّه جنيدى ،۷هارون قزّاز ، ۸نيلى، ابو القاسم بن دبيس ،۹ابو عبد اللَّه بن فرّوخ، مسرور طبّاخ

1.در برخى نقل‏ها شامى و سايى آمده است . نام وى در كتاب‏هاى رجال‏شناسى ، ذكر نشده است (ر. ك: ح ۸۱۲).

2.ظاهراً ابو على اسدى ، فرزند محمّد بن جعفر اسدى است كه راوى اين نقل است (ر. ك : پانوشت ۲ ، أعيان الشيعة : ج ۲ ص ۳۸۴ ش ۲۴۹۴) .

3.ر. ك: ج ۴ ص ۱۵۴ پانوشت ح ۶۶۷ .

4.ر. ك: ج ۴ ص ۳۴۲ پانوشت ح ۷۱۱ .

5.در برخى نقل‏ها «حابس» آمده است (كشف الغمّه) . نيز ، ر. ك: همين دانش‏نامه : ج ۴ ص ۳۳۶ پانوشت ح ۷۰۴ .

6.ابو عبد اللَّه كندى، ظاهراً يحيى بن زكريّا بن شيبان بغدادى علاف است. نجاشى در توصيف وى گفته است: شيخ ثقه صدوق - كه مذمّتى بر وى وارد نشده است - ... كتاب‏هايى دارد، از جمله الفضائل. از طريق نجاشى، و نيز طريق شيخ در الفهرست به دست مى‏آيد كه طبقه وى با ادّعاى ديدارش از امام زمان عليه السلام قابل تطبيق است ، همان گونه كه اين ادّعاى وى را روايتى كه در باره غيبت امام عليه السلام در كتاب الغيبةى نعمانى روايت كرده، تأييد مى‏كند. او با ابو عبد اللَّه كندى معروف به «شاه رييس» كه كشّى او را در زمره غاليان ملعون شمرده ، متفاوت است (ر. ك: رجال النجاشى: ج ۲ ص ۴۱۳ ش ۱۱۹۱ ، الفهرست: ص ۳۵ ش ۴ و ص ۵۴ ش ۵۳ ، الغيبة ، نعمانى: ص ۶۶ ح ۶ و ص ۱۲۹ ح ۴ و ص ۱۳۵ ح ۱۹ وص ۱۷۸ ح ۲۳ و ص ۱۹۷ ح ۶ ، رجال الكشّى: ج ۲ ص ۸۰۶ ش ۱۰۰۲).

7.از وى تنها همين روايت نقل شده است . شيخ صدوق ، حديثى در باب توقيعات به سندش نقل مى‏كند و در آن جا ابو عبد اللَّه بن جنيد و در برخى نقل‏ها عبد اللَّه بن جنيد آمده است كه امام عصر عليه السلام ، غلامى را نزد وى در واسط فرستاد كه بفروشد... (ر . ك : كمال الدين : ص ۴۴۲ و ص ۴۸۶ ح ۷ ، الإمامة و المنتظر : ص ۱۴۱ ح ۱۶۳) . گفته شده است كه وى ابو عبد اللَّه احمد بن جنيد است كه در باره‏اش آمده است : «إمامى حسن، و خرج إليه توقيعه» (ر. ك: مستدركات علم رجال الحديث: ج ۱ ص ۲۷۳ ش ۷۹۰، قاموس الرجال: ج ۱۱ ص ۴۰۳).

8.نام وى در كتاب‏هاى رجال‏شناسى ، ذكر نشده است. در قاموس الرجال (ج ۱۰ ص ۴۷۶ ش ۸۱۴۴) ، «فراء» آمده و در مستدركات علم رجال الحديث (ج ۸ ص ۱۲۴ ش ۱۵۸۰۲) احتمال داده كه وى همان «هارون بن عمران همدانى» باشد.

9.نام پدر وى مختلف آمده است: دبيس ، رميس ، دبيش و رئيس . شيخ صدوق در باب توقيعات، خبر ى را نقل مى‏كند و از ابو رميس نام مى‏برد كه احتمالاً همين شخص است (ر. ك: ج ۴ ص ۳۳۶ پانوشت ح ۷۰۴ ، كشف الغمّة : ج ص ۳۲۲) .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد پنجم
92

آمد و چند قدم با من راه آمد و به سايه‏ها و درختان و مناره مسجد مى‏نگريستم . گفت: آيا اين شهر را مى‏شناسى؟ گفتم: نزديك شهرما [همدان‏] شهرى به نام اسدآباد است كه شبيه آن است. گفت: اين اسدآباد است، برو كه در راهى. من توجّه كردم، او را نديدم و به اسدآباد وارد شدم، و در كيسه ، چهل يا پنجاه دينار بود . وارد همدان شدم و خانواده‏ام را گرد آوردم و آنان را به آنچه خداوند عزّ و جل برايم ميسّر كرده بود، خبر دادم و تا آن هنگام كه آن دينارها با ما بود ، در خير و نيكى بوديم.۱

۲ / ۲۶

و اين افراد

۸۱۰.محمّد بن ابى عبد اللَّه كوفى‏ ،۲ شمارى از كسانى را كه بر معجزه‏هاى امام زمان عليه السلام آگاه بوده‏اند و او آنها را ديده ، چنين بر شمرده است: از وكيلان قائم عليه السلام در بغداد ، عَمرى و فرزندش و حاجز۳ و بلالى‏۴ را ديده و از كوفه: عاصمى ،۵ و از اهالى اهواز: محمّد بن ابراهيم بن مهزيار ،۶ و از اهل قم: احمد بن اسحاق ،۷ و از اهل همدان: محمّد بن صالح ،۸

1.كمال الدين: ص ۴۵۳ ح ۲۰، الثاقب فى المناقب: ص ۶۰۵ ح ۵۵۳، السلطان المفرِّج عن أهل الإيمان: ص ۶۲ ح ۱۲.

2.در سند كمال الدين آمده است: «ابو على اسدى ، از پدرش ، از محمّد بن ابى عبد اللَّه كوفى» كه ظاهراً صحيح آن ، «از پدرش محمّد بن ابى عبد اللَّه كوفى» است. وى همان محمّد بن جعفر اسدى است (ر. ك: ج ۴ ص ۱۷۳ پانوشت ح ۶۸۰ ، إعلام الورى‏ ، ج ۲ ص ۲۷۳ ، معجم رجال الحديث: ج ۲۲ ص ۲۶۵ ش ۱۴۵۸۷) .

3.ر. ك: ج ۴ ص ۱۶۷ پانوشت ح ۶۷۸ .

4.ظاهراً وى ابو الحسن على بن بلال بغدادى يا محمد بن على بن بلال است (ر. ك: ص ۴۴ ح ۷۷۲).

5.ر. ك: ج ۴ ص ۱۶۷ پانوشت ح ۶۷۹ .

6.ر. ك: ج ۴ ص ۱۶۵ پانوشت ح ۶۷۶ .

7.ر. ك: ج ۳ ص ۱۴۹ پانوشت ح ۵۳۵ .

8.وى محمّد بن صالح بن محمّد همدانى است (ر. ك: ج‏۴ ص‏۴۳۳ پانوشت ح ۷۵۱ و ج ۴ ص ۲۶۱ «بخش چهارم/ نهاد وكالت در عصر امامان اهل بيت عليهم السلام) .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد پنجم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9591
صفحه از 432
پرینت  ارسال به