۴. در برخى از مصادر حديثى، حديث ايّوب بن نوح، به امام رضا عليه السلام نسبت داده شده است كه به سبب اشتباه ابو الحسن الثالث (امام هادى عليه السلام) با ابو الحسن مطلق است.^۱
۵ . مراد از «توقّع فَرَج»، آمادگى براى ظهور و ناگهانى بودن ظهور است. «تَوَقَّعُوا الفَرَجَ مِن تَحتِ أقدامِكُم»، يعنى هر لحظه، منتظر ظهور باشيد؛ كه ممكن است اين امر، اتّفاق افتد.^۲
در جمع‏بندى نهايى اين متون مى‏گوييم:
اين گروه از احاديث - كه در مصادر كهن شيعى گزارش شده اند - ، به انتظار فرج و آمادگى براى ظهور امام عصر عليه السلام مربوط اند؛ ولى ارتباطى با علائم ظهور ندارند. برخى از اسناد اين مجموعه، معتبرند و گزارش‏هاى ديگر، مؤيّد آن محسوب مى‏شوند.

از ميان رفتن و عدم وجود است. اين معنا در احاديث متعدّد، مقصود و مفهوم است. مثلاً در باره عيسى عليه السلام آمده است:
ثُمَّ رَأَوا عيسى‏ قَد رفعَ مِن بَينِ أيديهِم لَمَّا اشتبه عَلَيهِم.^۱
آن گاه ديدند كه عيسى از ميان آنها رخت بربسته است ، همان هنگام كه به اشتباه ، كسى را به جاى او به دار كشيدند .
و يا در باره غذاى پيامبر صلى اللّه عليه و آله آمده است:
ما رُفِعَ مِن بَينِ يَدَى رَسولِ اللَّهِ صلى اللّه عليه و آله فَضلُ شواء قَطَّ^۲. ما رَفَعتُ مائدةَ رَسولِ اللَّهِ صلى اللّه عليه و آله مِن بَينِ يَدَى رَسولِ اللَّه صلى اللّه عليه و آله فَضلَةٌ مِن طَعام قَطَّ.^۳
هيچ گاه زيادىِ غذاى بريان شده‏اى از پيش روى پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله برداشته نشد . هيچ گاه سفره‏اى از پيش روى پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله برچيده نشد كه غذايى در آن اضافه آمده باشد .
در باره فرصت حج‏گزارى نيز آمده است:
حُجُّوا قَبلَ أَن لا تَحُجُّوا فَقَدِ انهَدَمَ مَرَّتَينِ وَ فِى الثّالِثَةِ يَرفَعُ مِن بَينِ أَظهُرِكُم.
حج بگزاريد ، پيش از آن كه بخواهيد و نتوانيد ، كه اين خانه را دو بار ويران كرده‏اند و به بار سوم، از ميان شما بر مى‏دارند.^۴
۳. بررسى اسناد اين مجموعه احاديث، نشانگر اين نكات است: سند شيخ صدوق به على بن مهزيار ، معتبر است ؛ ولى بقيّه اسناد ، داراى اشكال هستند. سند كلينى، مرسل است. سند كتاب إثبات الوصيّة نيز به سبب ناشناس بودن مؤلّف اين كتاب، قابل قبول نيست.^۵