پژوهشى در باره حديث «إذا رُفِع عَلَمُكم»
ثقة الإسلام كلينى در كتاب الكافى در باره توقّع و انتظار فَرَج، حديثى را به نقل از ايّوب بن نوح از امام هادى عليه السلام اين گونه نقل كرده است:
إذا رُفِعَ عَلَمُكُم مِن بَينِ أظهُرِكُم فَتَوَقَّعُوا الفَرَجَ مِن تَحتِ أقدامِكُم .۱
هنگامى كه عَلَمتان از ميانتان، رخت بر بست، از زير پاهايتان، منتظر فَرَج باشيد.
علّامه مجلسى رحمه اللَّه در باره مقصود از «رفع العلم» سه احتمال ذكر كرده است:
۱. «عَلَم» به فتح عين و لام خوانده مىشود و مراد از آن، عدم حضور امام راهنماست.
۲. «عِلم» به كسر عين خوانده مىشود و مقصود از آن، پنهان شدن صاحب علم يعنى «امام» است .
۳. «عِلم» به كسر عين خوانده مىشود و مراد از آن، از ميان رفتن علم در جامعه و گسترش جهالت در ميان مردم، به سبب پنهان بودن امام است .
علّامه مجلسى رحمه اللَّه ، احتمال اوّل را اظهر دانسته ؛ ولى احتمال دوم و سوم را هم همانند احتمال اوّل، معنا كرده است.۲
برخى ديگر از محقّقان، مراد از «رفع العَلَم» را برافراشته شدن پرچم اسلام و يا
