399
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم

على آل يس» اشاره به حديث قدسى خواهد بود.
۴. سياق آيات، نشانگر آن است كه مراد از إلْ ياسين، حضرت الياس عليه السلام يكى از پيامبران پيشين است و پيامبر گرامى اسلام مورد نظر نيست. بنا بر اين، «سلام على الياسين» نمى‌تواند به ظاهر به آل يس قرائت يا معنا شود. سوره صافات، آيه ۷۲ تا ۱۳۰، به پيامبرانى چون : نوح، ابراهيم، موسى، هارون و الياس و برخورد نارواى مردم با آنان اشاره كرده و پس از داستان نوح عليه السلام اين گونه آورده است:
«وَ تَرَكْنَا عَلَيْهِ فِى الْأَخِرِينَ * سَلَمٌ عَلَى‌ نُوحٍ فِى الْعَلَمِينَ * إِنَّا كَذَ لِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ * إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ .۱و در ميان آيندگان [ آوازه نيك‌] او را بر جاى گذاشتيم، درود بر نوح در ميان جهانيان! ما اين گونه نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم. به راستى او از بندگان مؤمن ما بود» .

و پس از بيان ماجراى ابراهيم عليه السلام اين گونه فرموده است:
«وَ تَرَكْنَا عَلَيْهِ فِى الْأَخِرِينَ * سَلَمٌ عَلَى‌ إِبْرَ هِيمَ * كَذَ لِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِينَ * إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ .۲و در [ ميان ] آيندگان براى او [ آوازه نيك ] به جاى گذاشتيم. درود بر ابراهيم! نيكوكاران را چنين پاداش مى‌دهيم. در حقيقت، او از بندگان باايمان ما بود».

و پس از داستان موسى عليه السلام و هارون فرموده است:
«وَ تَرَكْنا عَلَيْهِما فى اْلآخِرينَ * سَلامٌ عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ * إنّا كَذلِكَ نَجْزى الْمُحْسِنينَ * إنَّهُما مِنْ عِبادِنا الْمُؤْمِنينَ .۳و براى آن دو در [ ميان ] آيندگان [ نام نيك ] به جاى گذاشتيم. درود بر موسى و هارون! ما نيكوكاران را چنين پاداش مى‌دهيم؛ زيرا آن دو از بندگان باايمان ما

1.صافّات: آيه ۷۸ - ۸۱ .

2.صافّات: آيه ۱۰۸ - ۱۱۱.

3.صافات: آيه ۱۱۹ - ۱۲۲ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
398

شيخ طوسى در كتاب تبيان،۱ قرائت نافع و ابن عامر و يعقوب را نقل كرده و آن را به معناى آل محمّد صلى اللّه عليه و آله دانسته است. طبرسى در مجمع البيان نيز قول ابن عبّاس در تفسير آل ياسين را نقل كرده است.۲
ديگر مفسّران شيعه و سنّى هم اين قرائت را نقل و به «آل محمّد» معنا كرده و يا آن را يكى از احتمالات برشمرده‌اند.۳
۳. در حديثى به نقل از اهل بيت عليهم السلام نيز با اشاره به اين آيه، «ياسين» به عنوان نام پيامبر صلى اللّه عليه و آله و «آل ياسين» به اهل بيت عليهم السلام تفسير شده است.۴ تفسير برهان، پنج حديث از اين مجموعه آورده است. ۵
گفتنى است كه بعضى از اين احاديث، مرسل‌اند و برخى مسند. تنها يكى از اسناد شيخ صدوق را با اغماض مى‌توان معتبر شمرد.
البته اطلاق «يس» به عنوان نام خاص پيامبر صلى اللّه عليه و آله ۶ و «آل يس» به عنوان اهل بيت عليهم السلام - بدون نظر به آيه سوره صافات - در احاديث و متون ديگر نيز تكرار شده و امرى پذيرفته است.۷
احتمال ديگر در توجيه اين عبارت، آن است كه آن را به حديث قدسى‌اى اشاره بدانيم كه قول خداوند است؛ ولى قرآن نيست. بنا بر اين «قولوا كما قال اللَّه تعالى سلام

1.التبيان فى تفسير القرآن: ج ۸ ص ۵۲۳ .

2.مجمع البيان: ج ۸ ص ۷۱۲.

3.تفسير ابو الفتوح رازى: ج ۱۶ ص ۲۳۴، تفسير غريب القرآن: ص ۵۸۷، كنز الدقائق: ج ۱۱ ص ۱۷۷، تفسير السمرقندى: ج ۳ ص ۱۴۴، تفسير الثعلبى: ج ۸ ص ۱۶۹، شواهد التنزيل: ج ۲ ص ۱۶۸، البحر المحيط: ۷ ص ۳۵۸، فتح القدير: ج ۴ ص ۳۵۹.

4.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۲۳۷، تحف العقول: ص ۴۳۳، تأويل الآيات الظاهرة: ج ۲ ص ۴۹۸، الاحتجاج: ج ۱ ص ۵۹۷، دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۳۰.

5.البرهان: ج ۴ ص ۶۲۴ - ۶۲۷.

6.ر.ك: الكافى: ج ۶ ص ۲۰.

7.بحار الأنوار: ج ۲۳ ص ۱۶۷ - ۱۷۲، باب «إنّ آل يس، آل محمّد صلى اللّه عليه و آله».

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13728
صفحه از 453
پرینت  ارسال به