395
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم

۵ . در صورت عدم پذيرش هر يك از مبانى پيشين، اسناد زيارت آل يس از اعتبار لازم براى استناد برخوردار نيست.

در باره متن زيارت آل يس‌

زيارت آل يس، اظهار ارادت عارفانه و عاشقانه به ساحت مقدّس امام عصر عليه السلام است كه يك شيعه معتقد، با برشمردن ويژگى‌هاى امام (بويژه امام عصر عليه السلام )، ايشان را مخاطب قرار مى‌دهد و با ذكر برخى حالات عبادى و غير عبادى قائم عليه السلام ، سلامى عاشقانه به ايشان مى‌گويد. آن گاه به شمارش معارف لازم شيعى از شهادتين تا شهادت بر امامان عليه السلام و بيان عقايد شيعى مى‌پردازد و به گونه‌اى نسبتاً كامل، ايمان خويش را بر ايشان عرضه مى‌دارد و موضوعاتى همچون: توحيد، نبوّت، امامت، رجعت، معاد، بهشت و دوزخ، حساب و كتاب، صراط و ميزان را به عنوان اركان ايمان مطرح مى‌كند و سرانجام، ولايت خود نسبت به امامان و برائت خويش از دشمنان ايشان را به روشنى باز مى‌گويد.
عرضه مجموعه عقايد و باورهاى شيعى به امامان شيعه، توسط عالمان و راويان ديگر نيز انجام شده است؛ از جمله مى‌توان به حديث عرض ايمان جناب عبد العظيم حسنى عليه السلام به امام هادى عليه السلام اشاره كرد.۱
از اين منظر، زيارت آل يس، افزون بر اظهار ارادت، گزارشى از معارف اصلى شيعى و عرض آن به محضر امام عصر عليه السلام است كه پيشينه‌اى متقن در روايات دارد و مطابق با هندسه معارف اسلامى و شيعى است.۲
تنها نكته قابل بحث در زيارت آل يس، يكى از فرازهاى اوليه آن است كه مى‌گويد:

1.ر. ك: كمال الدين : ص ۳۷۹ ح ۱ ، الأمالى ، طوسى : ص ۴۱۹ ح ۵۵۷ ، التوحيد : ص ۸۱ ح ۳۷ .

2.اين گزارش بر اساس نقل كتاب الاحتجاج است كه با گزارش كتاب المزار الكبير و مصباح الزائر نيز سازگار است. اين دو كتاب، اضافاتى نيز دارند كه در اين گزارش، مورد توجّه نيست .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
394

در ابتداى كارش دقيق بود ، امّا بعداً مطالب را خلط مى‌كرد . ديده‌ام كه همه اصحاب ما از او بدگويى مى‌كنند و تضعيفش مى‌كنند ... من اين شيخ را ديدم و از وى روايات زيادى را شنيدم ، و بعداً ، در نقل روايت او متوقّف شدم ، جز از طريق واسطه‌اى كه ميان من و او بود .
از سخن نجاشى معلوم مى‌شود كه او در دوره اوّل عمر خود، دقيق و منضبط بوده است و در سال‌هاى پايانى عمر خويش به سبب پيرى و يا علل ديگر، دقت و انضباط خود را از دست داده است.
از اين رو نجاشى، احاديث دوره اوّل عمر او را با واسطه نقل مى‌كند؛ ولى احاديث دوره پايانى عمر او را گزارش نمى‌كند. لذا با فرض آن كه زيارت آل يس در غير از سال‌هاى پايانى او نقل شده باشد، مقبول خواهد بود.

جمع بندى مباحث سندى‌

در جمع‌بندى مطالب پيشين بايد گفت :
۱. با معيار تسامح در ادلّه سنن، زيارت آل يس، مقبول است و شايستگى قرائت دارد.
۲. اگر توثيق عام ابن مشهدى، نويسنده كتاب المزار الكبير را نسبت به تمامى راويان موجود در كتاب بپذيريم، تمام متون موجود در آن، از جمله زيارت آل يس، معتبر خواهد بود.
۳. بيشتر افراد واقع در سند، ممدوح هستند و تنها يك يا دو نفر در هر طريق، تضعيف شده يا مجهول هستند.
۴. با فرض پذيرش وثاقت ابو المفضّل شيبانى در سال‌هاى اوّليه عمر او و پذيرش گزارش زيارت آل يس در آن سال‌ها، اين طريق، حسن خواهد بود. چون تمام افراد آن، ثقه يا ممدوح هستند.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13375
صفحه از 453
پرینت  ارسال به