343
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم

احتمال ديگر آن كه اين استخاره از امام صادق عليه السلام صادر شده، ولى در دسترس عموم شيعيان نبوده و امام زمان عليه السلام آن را براى سيّد آوه‌اى نقل كرده است.
در هر صورت، اين حديث نيز مشكل محتوايى ندارد؛ ولى سندش، مرسل و ضعيف است.

۴. استخاره با تسبيح‌

علّامه مجلسى نيز استخاره‌اى منسوب به امام زمان عليه السلام را به نقل از پيشينيان خود نقل كرده كه بسيار شبيه رسم متداول امروزين در استخاره با تسبيح است. او اين شيوه را در باب «الاستخارة بالسبحة والحصا» گزارش كرده و در كتاب، موجود است:۱
اين حديث نيز در چارچوب آموزه‌هاى دينى مانند قرعه و نگاه مشورتى به استخاره مى‌گنجد؛ امّا سند معتبرى ندارد؛ زيرا ابتداى سند، مشتمل بر بزرگانى چون مجلسى پدر و شيخ بهايى است، امّا ادامه سند مشخص نيست و حديث مرفوعه به شمار مى‌رود.

نتيجه‌گيرى‌

روايات منسوب به حضرت حجّت عليه السلام در باره استخاره از صحّت سندى مصطلح برخوردار نيستند، امّا هيچ يك مشكل محتوايى ندارند و مضمون آنها با ساير روايات در باره استخاره، همگون است. از اين رو، با توجّه به تجربه‌هاى متعدّد و استخاره‌هاى كارگشا و نيز قداست معنوى فرد استخاره گيرنده و توكّل به خداى متعال، مى‌توانيم اين شيوه را براى طلب خير از خداوند و بيرون آمدن از شكّ و دودلى و بى تصميمى به كار ببنديم، هرچند بايد از انتساب قطعىِ آنها به امام زمان عليه السلام بپرهيزيم.

1.ر.ك: ص ۳۳۰ ح ۱۱۰۹ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
342

الْحُسَيْنِىِ ضَاعَفَ اللَّهُ سَعَادَتَهُ وَ شَرَّفَ خَاتِمَتَهُ مَا هَذَا لَفْظُهُ عَنِ الصَّادِقِ عليه السلام ... .
به خطّ برادر شايسته‌ام، قاضى محمّد بن محمّد حسينى آوى - خداوند سعادتش را دوچندان كند و پايان كارش را شرافت بخشد - مطلبى را از امام صادق عليه السلام يافتم كه چنين بود : ... .
و آن گاه متن مشابه را با تفاوت‌هايى در بخش انتهايى آورده است.۱
يادآور مى‌شويم، رابط سيد ابن طاووس در انتساب برخى ادعيه به امام زمان عليه السلام ، همين سيّد آوه‌اى است. بنا بر اين، اگر سيّد آوه‌اى، اين استخاره را به امام زمان عليه السلام نسبت مى‌داد، قاعدتاً ابن طاووس نيز همان گونه نقل مى‌كرد، در حالى كه ابن طاووس در كتاب ديگرش الأمان، اين استخاره و دعاى مربوط به آن را بدون ذكر سند نقل كرده؛ امّا باز آن را به امام صادق عليه السلام نسبت داده است.۲
مى‌توان گفت: اصل اين استخاره و دعاى مربوط بدان، از متون منسوب به امام صادق عليه السلام بوده است كه در دسترس سيّد آوه‌اى بوده؛ ولى چون او، شخصى مقدّس و مورد احترام معاصرانش بوده و ملاقات‌هايى با امام زمان عليه السلام داشته و برخى دعاها را نيز از ايشان نقل كرده است، چنين گمان رفته كه اين استخاره را نيز از امام زمان عليه السلام نقل كرده است. با اين حال، به دليل وجود اين دو نقل، «استخاره با تسبيح» به امام صادق عليه السلام و امام زمان عليه السلام نسبت داده شده است چنان كه صاحب جواهر در بيان انواع استخاره‌ها مى‌نويسد:
و تارة بالسبحة كما روى عن الصادق وصاحب الزمان وعليهما العمل فى زماننا هذا من العلماء وغيرهم.۳
و گاه با تسبيح است ، چنانچه از امام صادق عليه السلام و امام زمان عليه السلام نقل شده و در اين زمان ، برخى از علما و ديگران ، به آن عمل مى‌كنند .

1.فتح الأبواب: ص ۲۷۲، بحار الأنوار: ج ۹۱ ص ۲۴۷ ح ۱، وسائل الشيعة: ج ۵ ص ۲۱۹ ح ۲.

2.الأمان من اخطار الأسفار و الأزمان: ص ۹۸.

3.جواهر الكلام: ج ۱۲ ص ۱۶۳.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13609
صفحه از 453
پرینت  ارسال به