289
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم

مى‌آورد. بر همين پايه، تحقّق آثار قيام و به كمال رسيدن نهضت نيز امرى است كه به فراهم آمدن ده‌ها عامل و صدها زمينه‌چينى نيازمند است كه دعا و درخواست از خداى رحمان مى‌تواند بخشى از آنها باشد. همچنين توجّه به محتواى ادعيه مى‌تواند جامعه آرمانى شيعه را ترسيم كند و فاصله ما را با آن برنمايد؛ امرى كه مسئوليت ما را در زمينه‌چينى براى ظهور به ما يادآورى مى‌كند.
شركت جستن فرشتگان در قيام و تعداد و زمان به يارى آمدن آنها نيز مى‌تواند بدين‌گونه به دعاى ما گره بخورد و در پى اجابت ادعيه، تعداد فراوان‌ترى فرشته و بسى پيش‌تر و يا در مواضعى بيشتر به يارى بيايند. افزون بر اين، بازخوانى مكرّر اين ادعيه، سبب افروختن شعله اميد در دل منتظران ظهور و تقويت روحىِ ياران امام است.

پاسخ سؤال چهار

ما بايد به تقدير الهى راضى باشيم؛ امّا مى‌توانيم به صلاحديد خداوند و يا حتّى سفارش و فرمان الهى، با انجام دادن اعمالى و يا پيگيرى دعاهايى، بخشى از تقدير الهى را به شكل دلخواه در آوريم. بخشى از اعمال و ادعيه شب قدر و نيز وجود دو اجل معلّق و حتمى براى انسان مى‌تواند در همين خصوص باشد. در شب قدر درخواست كنيم خدا عمرمان و توفيق عملمان را افزايش دهد و در طول زندگى، با دعا كردن، و يا صدقه دادن، از اجل زودرس و معلّق مى‌گريزيم. بر اين اساس و نيز آنچه در مقدّمه اوّل گذشت، ما مى‌توانيم با دعا و عمل مناسب خود، زمان وقوع فَرَج را - كه امرى بدا پذير و قابل نزديك و دورشدن است - جلو بيندازيم و اين، درون تقدير و برنامه الهى و جزئى از آن است. روايت منقول در مقدّمه اوّل و نيز توصيه امامان، اين سفيران حقيقى خدا در زمين، و القاى دعاهاى بسيار در اين باره، شاهد ماست.
در اين نگرش، دعا و درخواست ما، زمينه‌ها و عوامل تحقّق فَرَج را پيش


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
288

مى‌آيد. ما در اين دعاها به خود يادآور مى‌شويم كه : براى تحقّق چه آثارى انتظار مى‌كشيم و چگونه خود را شكل دهيم تا لايق جامعه آرمانى مهدوى باشيم؟ و اگر دوستدار رجعت و شركت در قيام هستيم، چگونه زندگى‌كنيم و چه‌سان روح خود را بپالاييم و بسازيم؟
۵ . دعاهاى مأثور، در واقع، احاديثى هستند كه بررسى صحّت و سقم آنها از قواعد ارزشيابى متنى و سندى حديث پيروى مى‌كند. از اين رو، اگر دعايى براى ما مفهوم نبود و سندى معتبر نداشت، وجوب قبول ندارد، هر چند ردّ آن نيز به سادگى ممكن نيست و بايد علم آن را به اهلش وا نهاد؛ وظيفه‌اى كه در احاديث بدان سفارش شده است.۱
حال بر پايه اين مطالب مى‌توان به سؤال‌ها پاسخ داد. گفتنى است كه برخى از دعاها ممكن است در روزگارى مفهوم باشد و در روزگارى ديگر، مبهم نمايد. براى نمونه، ممكن است دعاهاى مربوط به حفظ امام عصر از گزند حاكمان، مربوط به روزگار غيبت صغرا باشد و در دوره غيبت كبرا كمتر به آنها نياز داشته باشيم.۲

پاسخ سؤال يك تا سه‌

بر پايه مقدّمه نخست، اگرچه قيام مهدوى، حتمى است، امّا دعاى ما و هزاران نفر ديگر در طول تاريخ، مى‌تواند جزئى از علّت تامّه و تقدير الهى براى ظهور امام زمان عليه السلام باشد. با دعا كردن و درخواست از خدا، و با گرد هم آمدن ديگر عوامل، زمينه حصول علّت تامّه ظهور و قيام امام زمان عليه السلام ، فراهم مى‌آيد و حتميت وعده الهى، رقم مى‌خورَد. گفتنى است كه اصل قيام امام مهدى عليه السلام حتمى است، امّا زمان و شكل وقوع و نيز آسانى و سختى آن، و همچنين افراد و تعداد شركت‌جويان در آن، از قطعيت برخوردار نيست و اين، خود، عرصه جديدى براى دعا و راز و نياز فراهم

1.ر.ك: بصائر الدرجات: ص ۵۵۷، تحف العقول: ص ۱۱۶، وضع و نقد حديث: ص ۱۷۸.

2.ر.ك: ص ۲۹۱ (پاسخ سؤال شش).

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد ششم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13396
صفحه از 453
پرینت  ارسال به