گونه كه شروع حكومتشان از خراسان وبه دست ابومسلم بود، كه البته در حديث، به عباسيان تصريح نشده است.^۱ يا در جاى ديگرى از الغيبة نعمانى‏^۲حديثى آورده كه در آن آمده است:
اذا قام القائم بخراسان... وقام منّا قائمٌ بجيلان... وقتل الكبش... .
هنگامى كه قائم در خراسان قيام كند... و قائمى از ما در گيلان قيام كند... و سركرده كشته شود... .

سپس مى‏گويد: قيام كننده در خراسان، هلاكو خان يا چنگيزخان است و قيام كننده در گيلان، شاه اسماعيل و شايد مراد از كبش، شاه عبّاس اوّل باشد.^۳
همچنين در جاى ديگر، حديثى را بر دولت صفويه تطبيق كرده و مى‏گويد: بعيد نيست [كه اين حكومت‏] ، متّصل به دولت قائم شود.^۴
۹/۴. در دوره مشروطه، يكى از واعظان مشهور با نام شيخ عباسعلى فرزند على محمّد گورتانى (۱۲۸۷- ۱۳۶۰ق) با لقب معين الواعظين و تخلّص ذاكر، شناخته شده است. وى مى‏نويسد: «وقت ظهور را خدا مى‏داند... و ليكن علائمى از براى ظهور آن حضرت از ائمّه رسيده است كه پاره اى از اخبار به طور رمز [و ]اشاره زمان قريب به ظهور را مى‏رساند».
سپس مطالبى از نور الأنوار مرندى و ناظم الإسلام كرمانى نقل مى‏كند و مى‏نويسد:
ديگر از علائم ظهور، احداث تلگراف، بى سيم است كه در ممالك دور با يكديگر حرف مى‏زنند. ديگر از علائم، ايجاد دستگاهى است كه عكس و صورت را نقل دهد، يعنى شخص از شهرى مى‏تواند ديگرى را در شهر ديگر ببيند. ديگر

در بازشناسى ادّعاهاى دروغين از ادّعاى واقعى، بسيار مهم و نقش‏آفرين است.
گروه‏هايى از شيعيان در دوره‏هايى، با اميد به گشايش و فرج در كارشان و گاه با اغراض خاصى، به تطبيق علائم ظهور بر وقايع اقدام كرده‏اند. براى نمونه مى‏توان از تطبيق‏هاى زير - كه شهرت تاريخى دارند - نام برد.
۹/۱. مهم‏تر ومؤثرتر از همه اين گروه‏ها اسماعيليه وحكومت آنان يعنى فاطميان مصر است كه گوى سبقت را از همگان ربوده و تطبيق نشانه طلوع خورشيد از مغرب - كه در صفحات پيشين بدان اشاره كرديم - از اين جمله است. قاضى نعمان مغربى كه از داعيان اسماعيلى است، نمونه‏هاى ديگرى از نشانه‏ها را بر فاطميان و مهدى آنان تطبيق كرده است.^۱
۹/۲. برخى معتقد بودند كه نفْس زكيّه - كه كشته شدن او را يكى از نشانه‏هاى ظهور دانسته‏اند - همان محمّد بن عبد اللَّه بن حسن مثنى است كه در ابتداى حكومت عبّاسيان قيام كرد و در مدينه به شهادت رسيد. استدلال‏هايى را هم براى اثبات اين مطلب آورده‏اند كه در اثبات اين مطلب، كافى نيست.^۲
۹/۳. نمونه ديگر تطبيق‏هاى علّامه مجلسى در بحار الأنوار است. وى ضمن بيان احاديث نشانه‏هاى ظهور، آنها را توضيح داده و گاه تطبيق كرده است. براى مثال در حديثى از عمّار ياسر چنين نقل شده است:
يأتى هلاك ملكهم من حيث بدا.^۳نابودىِ حكومت آنان از جايى كه آغاز شده، خواهد بود.

گويا مرحوم مجلسى ضمير «هم» در «ملكهم» را به عباسيان برگردانده و نوشته است: «من حيث بدا»؛ يعنى از سوى خراسان؛ چون هلاكو از آن جا وارد شد، همان