در يك حديث، ندا و فزعه به عنوان دو علامت در كنار هم ذكر شده است‏^۱كه نشان مى‏دهد ندا با فزعه، تفاوت دارد.
ندايى كه هنگام ظهور به گوش مى‏رسد از دو ناحيه است: اوّل از جبرئيل كه مردم را به مهدى عليه السلام مى‏خواند و دوم از شيطان كه در مردم ترديد ايجاد مى‏كند. برخى از اين احاديث مى‏گويند كه نداى جبرئيل از آسمان و نداى ابليس از سوى زمين بلند مى‏شود.^۲ از امام صادق عليه السلام پرسيده شد : چگونه مردم با ديدن عجايبى مانند خَسْف بيدا و نداى آسمانى باز هم با قائم مبارزه مى‏كنند؟ امام فرمود: «چون شيطان، آنان را رها نمى‏كند و او هم ندايى دارد».^۳
اين سخن امام، دليل خوبى بر وجود دو فرياد از سوى دو قطب مخالف الهى و شيطانى است. در احاديث ديگرى از امام پرسيده‏اند كه : مردم مى‏گويند دو ندا چگونه تشخيص داده مى‏شود؟ كه اين پرسش نيز نشانگر ذهنيت عامه مردم در باره تعدّد نداست؛ امّا حال بايد ديد كه اين دعوت چيست ؟ و مضمون دو ندا چه خواهد بود؟ از احاديث بسيارى استفاده مى‏شود كه نداى جبرئيل به منظور معرفى مهدى عليه السلام به مردم جهان است. مضمون برخى از احاديث اين گونه است: منادى از آسمان، نام قائم عليه السلام را مى‏گويد و اهل شرق و غرب آن را مى‏شنوند... جبرئيل نام صاحب الأمر و نام پدرش را مى‏گويد.^۴ در جاى ديگرى از امام پرسيده شد: نداى آسمانى چيست؟ فرمود: «ندا كننده‏اى است كه به نام و نسب قائم ندا مى‏دهد». ^۵
امّا روايات ديگرى هست كه مضمون نداى آسمانى را حقّانيت ولايت امير

عذاب است. راغب هم مى‏گويد: صيحه به معناى صداى بلند است. شايد اين كه شيخ مفيد در شمارش نشانه‏هاى ظهور، تنها به ندا اشاره كرده‏^۱ و از صيحه و صوت، با وجود فراوانىِ آن دو در احاديث، سخنى نگفته است، به همين جهت باشد كه وى نيز هر سه را يك علامت مى‏داند.
بنا بر اين، نداى آسمانى و صيحه و صوت - كه در احاديث آمده - ، يكى است.
علامت ديگر ذكر شده، «فزعه» است كه به معناى ترس و وحشت آمده است . آيا فزعه، علامت ديگرى غير از ندا و صيحه است و يا همان علامت است؟ معناى لغوى فزعه با صيحه ، متفاوت است؛ ولى مى‏تواند لازم آن معنا باشد؛ يعنى مراد از فزغه، ترس و وحشتى است كه به سبب صيحه آسمانى پديد مى‏آيد، اگر چه دليل مُتقنى بر يكى بودن اين دو علامت وجود ندارد. آنچه باعث تصوّر ترادف آنها مى‏شود، برداشت نادرست از صيحه است كه به نظر مى‏رسد منشأ اين اشتباه، شباهتى است كه از احاديث در باره صيحه و فزعه استفاده مى‏شود. براى مثال، در برخى نقل‏ها مى‏خوانيم كه: صدا در ماه رمضان خواهد بود.^۲ از سويى، فزعه هم در ماه رمضان ذكر شده است.^۳از اين رو، صيحه و فزعه را يكى تصوّر كرده‏اند.^۴ بويژه كه در حديث، ماده فزع با صيحه، جمع شده است؛^۵ولى به نظر مى‏رسد چنين نيست و فزعه، علامتى غير از صيحه و ندا است. گذشته از تفاوت معناى آنها با يكديگر، احاديث، فزعه را در ماه رمضان مى‏دانند، اين كه ندا يا صيحه در ماه رمضان باشد، قطعى نيست و همه اخبار، اين مطلب را نمى‏گويند. دليل ديگر آن كه