گفتم : آيا ممكن است در امر حتمى، بدا پيش آيد؟ فرمود : «آرى». گفتم: مىترسم در باره قائم هم بدا حاصل شود. فرمود : «نه! قائم، وعده الهى است و در آن، تخلّف نمىشود».۱
اين حديث با آنچه در قرآن آمده است كه: «خداوند براى هر امرى زمانى مقرر كرده و هر چه را بخواهد، محو مىكند يا برقرار مىسازد و حكم اصلى نزد اوست»۲ سازگار و موافق است؛ چه آن كه حكم محو و اثبات براى همه حوادثى كه زمانبردارند، عموميت دارد و اين حوادث، عبارت اند از: همه آنچه در آسمانها و زمين و ما بين آنها هست.۳
ر . ك : ص۲۲۳ (امكان بدا در نشانههاى ظهور، حتى در موارد قطعى)
و ج۸ ص ۱۷۹ (آيا در وقت قيام بدا رخ داده است).
۹ . مهمترين علائم ظهور
گفتيم كه شمار علائم ظهور ذكر شده در احاديث معتبر، غير معتبر، آثار صحابه و تابعيان و متون تاريخى، فراوان است. اختلاط اين علائم با اشراط الساعة و فتن و ملاحم نيز سبب ابهام بيشتر آنها شده است. در اين مجموعه، تنها علائم ظهورى كه در احاديث بدانها اشاره شده، مورد توجّه است و اولويتبندى و اهميت آنها نيز بر اساس تأكيد احاديث و كثرت اين علائم، صورت گرفته است. مهمترين اين نشانهها، عبارت اند از : نداى آسمانى، خروج دجّال، خروج سفيانى، كشته شدن نفْس زكيه، خسف در منطقه بيدا، خروج يمانى، خروج خراسانى و خروج حسنى. البته اين اهميت و شهرت، به معناى صحّت همه آنها نيست، چنان كه خروج خراسانى، نشانهاى است كه اگر چه در دوره معاصر، شهرت يافته و زبانزد خاص و عام شده و به عنوان نشانهاى قطعى براى ظهور تلقى مىشود، با اين حال، احاديث
