۶ - ۳. اشراط الساعه
اشراط جمع «شَرَط» به معناى علامت۱ و «الساعه» يكى از نامهاى قيامت است. اين تركيب، تنها يكبار در قرآن به كار رفته۲ و مقصود از آن، نشانههاى قيامت است. يكى از مطالبى كه با موضوع علائم ظهور ارتباط نزديك دارد، احاديثى است كه در باره نشانههاى قيامت سخن مىگويند. در بسيارى از منابع روايى اهل سنّت و برخى جوامع حديثىِ شيعه، نشانههاى ظهور مهدى عليه السلام با علامتهاى نزديك شدن و برپايى قيامت آميخته و برخى نشانههايى كه به عنوان علائم ظهور مشهورند، نشانه قيامت دانسته شدهاند. حتى گاهى اصل ظهور مهدى را از نشانههاى قيامت ياد كردهاند. به طور كلّى، صاحبان جوامع حديثى اهل سنّت، بابى با عنوان «اشراط الساعه» گشودهاند و در دورههاى متأخّر، كتابهاى مستقلى با همين عنوان، عرضه شده است.
۶ - ۳ - ۱. آميختگى اشراط الساعه و علائم ظهور
در اين جا به آميختگى مواردى از اين علامتها در منابع دو فرقه مىپردازيم:
نزول عيسى عليه السلام و ظهور دجّال - كه به عنوان نشانه ظهور مهدى عليه السلام شهرت دارند - ، در غالب منابع اهل سنّت، نشانه قيامت معرفى مىشوند.۳
شيخ مفيد، طلوع خورشيد از مغرب، فرو رفتن زمينى در مشرق و مغرب را ذيل نشانههاى ظهور آورده؛۴ولى اين سه، در احاديث اهل سنّت، از نشانههاى قيامت به شمار مىروند.۵همچنين در موضوع نشانههاى ظهور، از تركان و روميان سخن به