249
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هفتم

۱۳۰۷. الغيبة ، طوسى‏ - با سندش به نقل از عَباية بن رِبعى اسدى - : شنيدم كه امير مؤمنان عليه السلام مى‏فرمايد: «شما چگونه‏ايد هنگامى كه بدون امام راه‏نما و نشانِ ديده شدنى مى‏مانيد و از يكديگر بيزارى مى‏جوييد؟».۱

۱۳۰۸. الغيبة ، نعمانى‏ - با سندش به نقل از اصبغ بن نباته - : امير مؤمنان عليه السلام فرمود : «مانند زنبور عسل، ميان پرندگان باشيد.۲ هيچ پرنده‏اى نيست، جز آن كه آن را ناتوان و كوچك مى‏شمرد و اگر پرندگان، بركت (عسل) نهفته در دل زنبوران عسل را مى‏دانستند، با او اين چنين نمى‏كردند. با زبان‏ها و پيكرهايتان با مردم رفت و آمد كنيد و با دل‏ها و كارهايتان از آنها جدا و كنار باشيد.
سوگند به كسى كه جانم به دست اوست، آنچه [از ظهور و فَرَج‏] دوست داريد، نخواهيد ديد تا آن كه برخى از شما به برخى ديگر، آب دهان بيندازد و يكديگر را دروغگو بخوانيد و از شما (/ از شيعيان من) جز به اندازه سرمه در چشم و نمك در غذا باقى نماند. برايتان مثلى مى‏زنم: مردى از شما، گندمش را تميز و پاكيزه مى‏كند و آن را در انبار مى‏ريزد و مدّتى آن را رها مى‏كند و هنگامى كه به آن باز مى‏گردد، متوجّه مى‏شود كه به آن، كرم زده است. آن را بيرون مى‏آورد و تميز و پاكيزه مى‏كند و دوباره آن را به انبار، باز مى‏گرداند و مدّتى رهايش مى‏كند و آن گاه كه به آن باز مى‏گردد، مى‏بيند كه بخشى از آن، كرم‏زده شده است. آن را بيرون مى‏آورد و تميز و پاكيزه مى‏كند و به انبار، باز مى‏گرداند و اين كار را انجام مى‏دهد تا از آن گندم‏ها، مقدارى مانند ته‏مانده خرمن، كرم نخورده و مقاوم در برابر آفت، باقى مى‏ماند. شما نيز اين گونه هستيد. [فتنه‏ها، برخى از شما را به كام خود، فر مى‏برند و ]از هم متمايز مى‏شويد تا آن كه تنها، گروهى باقى مى‏ماند كه فتنه‏ها هيچ زيانى به آنها نمى‏رساند»۳ .۴

1.الغيبة، طوسى : ص ۳۴۱ ح ۲۹۱ ، بحار الأنوار : ج ۵۱ ص ۱۱۱ ح ۵ .

2.علّامه مجلسى قدس سره مى‏گويد : اين جمله، امر به تقيّه كردن است؛ يعنى آنچه از دين حق در دل داريد، براى آنان ظاهر نسازيد، چنان كه زنبور عسل، آنچه را در شكم دارد، براى ديگر پرندگان ظاهر نمى‏كند؛ چرا كه اگر ظاهر سازد، او را نابود مى‏كنند .

3.در تفسير العيّاشى نيز حديثى مشابه موجود است كه در باب «امتحان الخلق و تمحيصهم» در جلد دوم گذشت (ر . ك : ج ۳ ص ۱۵۸ ح ۵۴۵) .

4.الغيبة، نعمانى : ص ۲۰۹ ح ۱۷ ، بحار الأنوار : ج ۵۲ ص ۱۱۵ ح ۳۷ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هفتم
248

۱۳۰۷. الغيبة للطوسي : عَنهُ‏۱ ، عَن مُحَمَّدِ بنِ الحُسَينِ بنِ أبِي الخَطّابِ ، عَن مُحَمَّدِ بنِ إسماعيلَ بنِ بَزيعٍ ، عَن عَبدِ اللَّهِ بنِ عَبدِ الرَّحمنِ الأَصَمِّ ، عَن عَبدِ الرَّحمنِ بنِ سَيابَةَ ، عَن عِمرانَ بنِ ميثَمٍ ، عَن عَبايَةَ بنِ رِبعِيٍّ الأَسَدِيِّ ، قالَ : سَمِعتُ أميرَ المُؤمِنينَ عليه السلام يَقولُ :
(كَيفَ) أنتُم إذا بَقيتُم بِلا إمامِ هُدىً ولا عَلَمٍ يُرى‏ ، يَبرَأُ بَعضُكُم مِن بَعضٍ ؟

۱۳۰۸. الغيبة للنعماني : أخبَرَنا أبو سُلَيمانَ أحمَدُ بنُ هَوذَةَ بنِ أبي هَراسَةَ الباهِلِيُّ ، قالَ : حَدَّثَنا إبراهيمُ بنُ إسحاقَ النَّهاوَندِيُّ ، قالَ : حَدَّثَنا عَبدُ اللَّهِ بنُ حَمّادٍ الأَنصارِيُّ ، عَن صَبّاحٍ المُزَنِيِّ ، عَنِ الحارِثِ بنِ حَصيرَةَ ، عَنِ الأَصبَغِ بنِ نُباتَةَ ، عَن أميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام أنَّهُ قالَ :
كونوا كَالنَّحلِ فِي الطَّيرِ۲ ، لَيسَ شَي‏ءٌ مِنَ الطَّيرِ إلّا وهُوَ يَستَضعِفُها ، ولَو عَلِمَتِ الطَّيرُ ما في أجوافِها مِنَ البَرَكَةِ لَم تَفعَل بِها ذلِكَ ، خالِطُوا النّاسَ بِأَلسِنَتِكُم وأَبدانِكُم ، وزايِلوهُم بِقُلوبِكُم وأَعمالِكُم ، فَوَ الَّذي نَفسي بِيَدِهِ ، ما تَرَونَ ما تُحِبّونَ حَتّى‏ يَتفُلَ بَعضُكُم في وُجوهِ بَعضٍ ، وحَتّى‏ يُسَمِّيَ بَعضُكُم بَعضاً كَذّابينَ ، وحَتّى‏ لا يَبقى‏ مِنكُم - أو قالَ مِن شيعَتي - إلّا كَالكُحلِ فِي العَينِ ، وَالمِلحِ فِي الطَّعامِ .
وسَأَضرِبُ لَكُم مَثَلاً ، وهُوَ مَثَلُ رَجُلٍ كانَ لَهُ طَعامٌ فَنَقّاهُ وطَيَّبَهُ ، ثُمَّ أدخَلَهُ بَيتاً وتَرَكَهُ فيهِ ما شاءَ اللَّهُ ، ثُمَّ عادَ إلَيهِ فَإِذا هُوَ قَد أصابَهُ السّوسُ‏۳ ، فَأَخرَجَهُ ونَقّاهُ وطَيَّبَهُ ، ثُمَّ أعادَهُ إلَى البَيتِ فَتَرَكَهُ ما شاءَ اللَّهُ ، ثُمَّ عادَ إلَيهِ فَإِذا هُوَ قَد أصابَتهُ طائِفَةٌ مِنَ السّوسِ ، فَأَخرَجَهُ ونَقّاهُ وطَيَّبَهُ وأَعادَهُ ، ولَم يَزَل كَذلِكَ حَتّى‏ بَقِيَت مِنهُ رِزمَةٌ كَرِزمَةِ الأَندَرِ۴ لا يَضُرُّهُ السّوسُ شَيئاً ، وكَذلِكَ أنتُم تُمَيَّزونَ حَتّى‏ لا يَبقى‏ مِنكُم إلّا عِصابَةٌ لا تَضُرُّها الفِتنَةُ شَيئاً۵ .

1.أي جعفر بن محمّد بن مالك الكوفي .

2.قال لمجلسي : قوله عليه السلام : «كالنحل في الطير» أمر بالتقية ؛ أي لا تُظهِروا لهم ما في أجوافكم من دين الحقّ كما أنّ النحل لا يظهر ما في بطنها على الطيور ، وإلّا لأفنوها (بحار الأنوار : ج ۵۲ ص ۱۱۶ ذيل ح ۳۷) .

3.السُّوس : العُثُّ، وهو الدود الذي يأكل الحبَّ ، واحدته سُوسة (لسان‏العرب : ج ۶ ص ۱۰۸) .

4.الرزمة - بالكسر ، والفتح لغة - : الكارة من الثياب . والأندر : صبرة من الطعام (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۶۹۷ «رزم» ، النهاية : ج ۱ ص ۷۴ «أندر») .

5.ورد في تفسير العياشي (ج ۱ ص ۱۹۹ ح ۱۴۶) حديث مشابه لهذا الحديث ، تقدم نقله في باب «امتحان الخلق و تمحيصهم» من المجلد السابق .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هفتم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 16607
صفحه از 466
پرینت  ارسال به