مَن ماتَ وَ لَيسَ فى عُنُقِهِ بَيعَةٌ ، ماتَ ميتَةً جاهِلِيَّةً .۱
كسى كه بميرد و در گردن او بيعت نباشد ، به مرگ جاهلى مرده است .
در واقع، اين گونه افراد تلاش مىكنند تا احاديث ياد شده را به جاى حمل بر امامان اهل بيت - كه برگزيده خدا و پيامبر صلى اللّه عليه وآله اند - ، بر هر زمامدارى هر چند جائر، حمل كنند .
ابن ابى الحديد ، نقل مىكند كه عبد اللَّه بن عمر از بيعت با على عليه السلام خوددارى كرد ؛ امّا شبانه درِ خانه حجّاج را كوبيد تا با عبد الملك، بيعت كند تا آن شب را بدون امام، صبح نكند . او گمان مىكرد كه بايد چنين كند ؛ زيرا از پيامبر صلى اللّه عليه وآله روايت شده بود كه فرمود : «هر كه بميرد و امامى نداشته باشد، مرگى چونان مرگ جاهلى داشته است» . حجّاج نيز او را آن قدر تحقير كرد و پستش شمرد كه پايش را از بستر خواب بيرون آورد و گفت: با پاى من بيعت كن !۲
پس نكته اصلى در مورد حديث ، معناى حديث است، نه اصل صدور آن از پيامبر صلى اللّه عليه وآله .۳ براى فهم حديث شريف، بايد مقصود از جاهليت روشن شود .
در فرهنگ اسلامى، عصر رسالت پيامبر خدا، عصر علم ، و دوران پيش از بعثت ايشان ، دوران جاهليت است، بدين معنا كه پيش از بعثت پيامبر صلى اللّه عليه وآله به دليل تحريفى كه در اديان آسمانى پديد آمده بود، مردم در گمراهى به سر مىبردند و آنچه به نام دين بر جوامع مختلف بشر حكومت مىكرد ، چيزى جز خرافات و موهومات نبود.
