111
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دوم

آنان را هر كجا كه باشند گرد هم مى‏آورد . احاديث اين دسته به گونه‏هاى مختلف ، سنّت الهى نصرت و يارى شدن آن امام را توسّط اصحاب خاصّ خودشان تبيين مى‏كنند. از جمله سنّت‏هاى الهى كه در اين احاديث آمده‏اند ، اين مواردند :
۱. جانشينى : خداوند در آيه شريف : «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِى الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِم ؛۱خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، وعده داده است كه حتماً آنان را در زمين ، جانشين [خود ]مى‏كند، همان گونه كه پيشينيان آنها را جانشين كرد» ، سنّت جانشينىِ (استخلاف) صالحان بر زمين را مطرح كرده است. اين سنّت الهى كه بايد در همه زمين تحقّق يابد، تنها به عصر امام مهدى عليه السلام و اصحاب ايشان قابل تطبيق است.۲

۲. جمع اصحاب: امام مهدى عليه السلام اصحاب خاصّى را در تمام مناطق خواهند داشت . از اين رو در وقت مقرّر ، خداوند ، همه آنان را در كنار ايشان جمع خواهد كرد. در احاديث متعدّدى به اين آيه : «أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِير ؛۳ هر كجا باشيد ، خداوند ، همه شما را مى‏آورد . خداوند بر هر كارى تواناست» استشهاد شده است . بنا بر اين ، جاى شبهه نخواهد بود كه چگونه اين افراد ، از مناطق مختلف ، به يارى امام عليه السلام مى‏شتابند.۴

دسته دوم: احاديثى كه اوصاف اصحاب امام مهدى عليه السلام را تبيين مى‏كنند. اين احاديث، برخى از صفات موجود در موضوع آيات را بر اصحاب امام عليه السلام نيز تطبيق كرده‏اند. اين اوصاف ، عبارت اند از :

۱ . قدرت: در احاديثى ، كلام لوط عليه السلام به قومش : «لَوْ أَنَّ لِى بِكُمْ قُوَّةً أَوْ ءَاوِى إِلَى‏

1.نور: آيه ۵۵ .

2.ر. ك: ص ۸۵ (وراثت صالحان) و ص ۹۴ ح ۲۴۶ .

3.بقره: آيه ۱۴۸ .

4.ر. ك: ج ۹ ص ۲۱۶ ح‏۱۷۷۸ (بخش دوازدهم / فصل دوم / احاديث امام جوادعليه السلام) ، كمال الدين : ص ۶۸۸ ح ۱۲ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دوم
110

ياد شده و تطبيق آنها بر قيام جهانى امام مهدى عليه السلام ، نياز به بررسى دقيق و همه‏جانبه آنها دارد .

۳ . آيات تطبيق شده بر ياران امام مهدى(عج)۱

قرآن كريم در يك دوره زمانى خاص و با توجّه به شأن نزول هر دسته از آيات در وقايع مختلف، نازل شده‏است. اين آيات، گاه به مدح كسانى و گاه به ذمّ كسانى (با توجّه به وجود صفات خاصّى در آنها) پرداخته‏اند ؛ امّا قطعى است كه وجود همان صفات در افراد ديگر ، موجب مى‏گردد كه اين مدح‏ها و ذم‏ها شامل آنان نيز شود .۲

در احاديث اهل بيت عليهم السلام به همين روش و با اين مبنا، به صراحت ، آيات قرآنى بر اهل بيت عليهم السلام و انصار ايشان و نيز بر دشمنان ايشان ، تطبيق شده‏اند . اصل اين مبنا به عنوان يك قاعده در احاديث تفسيرى پذيرفته و شناخته شده است و با عنوان «قاعده جرى و تطبيق» از آن ياد مى‏گردد . اين قاعده مستندات قرآنى و حديثى دارد.۳

در احاديث ، اين تطبيق در مواردى در باره امام مهدى عليه السلام و اصحاب ايشان ، انجام گرفته است. آياتى كه در احاديث ، به خود امام مهدى عليه السلام تطبيق شده‏اند ، گذشت؛ امّا در باره اصحاب آن امام - كه به عنوان نيكان روزگار خود، به يارى ايشان خواهند شتافت - ، مى‏توان گفت كه اوصاف و عملكرد آنها ، مصداق آياتِ بيانگر سنّت الهى است .

در باره اصحاب امام مهدى عليه السلام با سه دسته از روايات در تطبيق ، رو به رو هستيم :

دسته اوّل : اصحاب امام مهدى عليه السلام ذخيره الهى هستند كه خداوند در زمان مقرّر،

1.. اين قسمت از اين تحليل به قلم پژوهشگر ارجمند حجة الاسلام والمسلمين جناب آقاى رحمان ستايش نگارش يافته است.

2.الميزان : ج ۱ ص ۴۲ .

3.ر.ك: شناخت‏نامه قرآن .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8630
صفحه از 403
پرینت  ارسال به