آيات :
«وَ يَقُولُونَ مَتَى‏ هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَدِقِينَ.^۱
مى‏گويند: اين وعده، كِى محقّق مى‏شود، اگر راست مى‏گوييد؟» .
«أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُواْ وَ إِنَّ اللَّهَ عَلَى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ.^۲
به آنان كه جنگ بر ايشان تحميل مى‏شود، اجازه جهاد داده شد؛ زيرا به آنها ستم شده است؛ و خدا بر يارى آنها، كاملاً تواناست» .
«قُلْ أَرَءَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَآؤُكُمْ غَوْرًا فَمَن يَأْتِيكُم بِمَآءٍ مَّعِينٍ .^۳
بگو: اگر آبِ در دسترس شما فرو رود، چه كسى آب گوارا برايتان مى‏آورد؟» .
« وَ النَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى‏ .^۴
و سوگند به روز، چون جلوه‏گرى آغازد» .
«وَ النَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا .^۵
و سوگند به روز، آن گاه كه روشن مى‏شود» .
«حَتَّى‏ إِذَا رَأَوْاْ مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ .^۶
تا وقتى آنچه را وعده داده مى‏شوند، ببينند يا عذاب و يا رستاخير را».
بديهى است تنها در صورتى مى‏توان اين گونه آيات را بر خلاف ظاهر آنها ، اشاره به حكومت جهانى امام مهدى عليه السلام دانست كه حديث معتبرى بر اين معنا دلالت نمايد ؛ ليكن اسناد بسيارى از احاديثى كه مربوط به اين دسته از آيات مى‏شوند، از اعتبار لازم برخوردار نيستند . از اين رو تفسير و يا تأويل اين آيات به استناد احاديثِ

است :
«الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّهُمْ فِى الْأَرْضِ أَقَامُواْ الصَّلَوةَ وَ ءَاتَوُاْ الزَّكَوةَ وَ أَمَرُواْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْاْ عَنِ الْمُنكَرِ وَ لِلَّهِ عَقِبَةُ الْأُمُورِ .^۱
همان كسانى كه چون در زمين به آنان توانايى دهيم، نماز بر پا مى‏دارند و زكات مى‏دهند و به كارهاى پسنديده وا مى‏دارند و از كارهاى ناپسند، باز مى‏دارند؛ و فرجام همه كارها، از آنِ خداست» .
در اين آيه ، به پا داشتن نماز ، دادن زكات ، امر به معروف و نهى از منكر ، به عنوان برجسته‏ترين ويژگى‏هاى حكومت صالحان مورد توجّه قرار گرفته است ، و به حساب ظاهر، بر حكومت جهانى اسلام به رهبرى امام مهدى عليه السلام دلالتى ندارد؛ امّا بى ترديد ، كامل‏ترين مصداق آن ، حكومت جهانى امام مهدى عليه السلام است، چنان كه در حديثى از امام باقر عليه السلام نقل شده كه در تبيين آيه مى‏فرمايد :
هذِهِ الآيةُ لآل محمّد صلى اللّه عليه وآله إلى آخر الأئمة و المَهدى و أصحابُه ، يُملّكُهم اللَّه مَشارِقَ الأرضِ وَ مَغارِبَها وَ يُظهِرُ الدّينَ وَ يُميتُ اللَّه بِهِ وَ أصحابِهِ البدَعَ و الباطِل كما أماتَ السُفَهاء الحَقَّ حتّى لا يُرَى‏ أثر لِلظُّلمِ.^۲
اين آيه متعلّق به خاندان محمّد صلى اللّه عليه وآله است؛ يعنى دوازده امام و شخص امام مهدى عليه السلام و ياران او كه خداوند، آنان را در شرق و غرب جهان جاى مى‏دهد و دين اسلام را غالب مى‏گرداند و هر بدعت و باطلى را به وسيله او و يارانش محو مى‏كند، همان طور كه سفيهان، حق را از ميان برده اند و آن چنان عالم در آسايش به سر مى‏برد كه اثر ظلم در جايى ديده نمى‏شود .

۳ . آيات تأويل شده به قيام امام مهدى عليه السلام‏

دسته سوم، آياتى هستند كه به حسب ظاهر، حتّى اشاره‏اى هم به حكومت جهانى اسلام ندارند و تنها احاديث ، آنها را اشاره به قيام امام مهدى عليه السلام دانسته‏اند، مانند اين