65
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم

۴. ويژگى‏هاى رجعت‏كنندگان. در احاديث، تنها براى گروه‏هاى خاصّى، امكان بازگشت در نظر گرفته شده است. در تعداد زيادى از احاديث، رجعت، مخصوص مؤمنان خالص و كافران خالص است و ساير مؤمنان و كافران، رجعت ندارند.۱
۵ . اختيار دادن به مؤمن براى بازگشت. برخى احاديث از باخبر كردن مؤمن در قبر از ظهور امام زمان عليه السلام و اختيار دادن به او در انتخاب بازگشت به دنيا يا ماندن در برزخ حكايت دارند.۲
۶. جنگ با دجّال. ابو حمزه ثمالى در حديثى از امام باقر عليه السلام نقل مى‏كند كه امير مؤمنان عليه السلام مى‏فرمود: «هر كس مى‏خواهد با پيروان دجّال بجنگد، با كسانى بجنگد كه بر خون عثمان مى‏گريند يا بر اهل نهروان (خوارج) مى‏گريند...». و اگر مرده باشند، خداوند آنها را زنده مى‏كند تا دجّال را درك كنند.۳
۷. نام و نشان رجعت كنندگان. در پاره‏اى از احاديث، به نام و تعداد كسانى كه از برخى مناطق رجعت مى‏كنند، اشاره شده است. مفضّل بن عمر - كه از بزرگان اصحاب امام صادق عليه السلام است - ، از اين امام روايت كرده كه ۲۵ نفر از كوفه و هفت نفر اصحاب كهف و برخى ديگر از بزرگان مانند سلمان و تعدادى از قوم موسى عليه السلام

1.احاديث در اين باب، بسيارند (ر.ك: مختصر بصائر الدرجات: ص ۲۴ و ۱۷۸، تفسير القمّى: ج ۲ ص ۱۳۰، دلائل الإمامة: ص ۴۴۷ ح ۴۲۴؛ بحار الأنوار: ج ۶ ص ۲۹۲ و ج ۲۵ ص ۵۱ ج ۵۳ و ص ۳۹ و ۵۳ و ۶۱ و ج ۶۲ ص ۱۹۳ - ۱۹۴).

2.از جمله روايت مفضّل بن عمر كه از امام صادق عليه السلام از احوال مردگان در زمان غيبت سؤال مى‏كند و ايشان پاسخ مى‏دهند كه هنگام ظهور از مؤمن در قبرش سؤال مى‏كنند كه: اى فلانى! صاحب تو ظهور كرده است. اگر مى‏خواهى به او ملحق شوى، بشو و اگر مى‏خواهى در كرامت الهى باقى بمانى، بمان»، (الغيبة، طوسى: ص ۴۵۸ ح ۴۷۰، بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۹۱ ح ۹۸). اين روايت، قابل اعتماد نيست.

3.سند اين حديث قوى و راويان آن از بزرگان اصحاب اند (مختصر بصائر الدرجات: ص ۱۹، بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۹۰ ح ۹۲).


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم
64

زندگان پرسيدند و پدرش از اين كه اعتقاد به رجعت در ميان آنها زنده بود، شادمان گرديد و خنديد و اصل مطلب را تأييد نمود.۱
در حديثى ديگر حسن بن شاذان واسطى از امام رضا عليه السلام حكايت مى‏كند كه ايشان در پاسخ شكايت وى از ظلم اهل واسط، دستور به شكيبايى تا برپايى دولت حق دادند و از روزگارى گفتند كه ستمگران در آن از قبر برمى‏خيزند و بر صدق وعده‏هاى پيامبران، گواهى مى‏دهند. ۲
۳. دو نوع مرگ. در احاديثى، براى مؤمنان، دو نوع از دنيا رفتن ترسيم شده است. در اين احاديث، با استناد به آيه: «وَ لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لإَِلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ؛۳ و اگر بميريد يا كشته شويد، به سوى خدا محشور مى‏گرديد» ، مرگ عادى از كشته شدن، متمايز شده و براى مؤمنان، هر دو نوع مرگ، بيان گرديده است. زراره در حديثى از امام باقر عليه السلام نقل مى‏كند: كسى كه در راه خدا كشته شده، بايد به دنيا باز گردد تا مرگ عادى را درك كند.۴
در حديثى ديگر، صفوان بن يحيى از امام رضا عليه السلام نقل مى‏كند كه در رجعت، هر كس از مؤمنان كه در زندگى قبلى كشته شده، مى‏ميرد و هر كه قبلاً مرده، كشته مى‏شود.۵

1.مختصر بصائر الدرجات: ص ۲۰، بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۶۷ ح ۶۲. راويان اين حديث، مورد تأييد رجاليان هستند. تنها در مورد عبد اللَّه بن عطا برخى ترديد كرده‏اند كه كدام است. ثانياً به دليل روايات كمى كه دارد، چندان شناخته شده نيست. البتّه هيچ گونه تضعيفى در باره هيچ يك از «عبد اللَّه بن عطا»ها نيامده است و اين تا حدّى حديث را قابل قبول مى‏سازد، به طورى كه اگر با ديگر شواهد تقويت شود، پذيرفتنى مى‏گردد.

2.الكافى: ج ۸ ص ۲۴۷ ح ۳۴۶، بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۸۹ ح ۸۷ . سند اين حديث، قوى نيست؛ زيرا وثاقت محمّد بن سالم بن ابى سلمه، با وجود امامى بودن، ثابت نشده است؛ امّا در كنار ديگر روايات باب مى‏تواند يكى از شواهد تقويت كننده اين ديدگاه باشد.

3.آل عمران: آيه ۱۵۸.

4.ر . ك : ص ۲۳ ح ۱۴۳۱ .

5.سمعته يقول فى الرجعة: «من مات من المؤمنين قتل و من قتل منهم مات» (مختصر بصائر الدرجات: ص ۱۹، بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۶۵ ح ۵۹) .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 14144
صفحه از 400
پرینت  ارسال به