نمى‏شود؛ بلكه تنها اصل رجعت اثبات مى‏گردد.^۱ البتّه آلوسى نگفته كه كدام مفسّر شيعى تلاش كرده تا جزئيات رجعت را با اين آيه اثبات كند، افزون بر اين كه خود وى مى‏گويد: طبرسى نيز تنها اصل رجعت را از آيه استفاده كرده است، نه بيشتر.^۲ بنا بر اين، مى‏توان گفت: با اين آيه اصل رجعت اثبات مى‏شود و جزئيات آن را احاديث بيان مى‏كنند.
۴. «وَ حَرَامٌ عَلَى قَرْيَةٍ أَهْلَكنَاهَا أَنَّهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ.^۳
و بر [مردم ]شهرى كه آن را هلاك كرده‏ايم، بازگشتشان [به دنيا]حرام است».
مضمون آيه اين است كه رجعت براى گروه‏هايى از مردم جايز، امّا براى گروه‏هايى، حرام است؛ زيرا اگر رجعت بر همه حرام باشد، گفته نمى‏شود كه بر هلاك‏شدگان حرام است و آنان باز نخواهند گشت. از سوى ديگر نمى‏توان گفت كه اين آيه مخصوص قيامت است؛ زيرا در قيامت، همه باز مى‏گردند تا به حساب اعمالشان رسيدگى شود، چه هلاك‏شده و چه غير هلاك‏شده. بنا بر اين، تنها تفسير صحيح، اين مى‏شود كه بپذيريم گروهى از غير هلاك‏شدگان، باز خواهند گشت؛ امّا هلاك‏شدگان، بازگشت ندارند.
اين تفسير از امير مؤمنان عليه السلام ،^۴ و از امام باقر و امام صادق عليه السلام روايت شده است‏^۵ و

موم مفّسران اهل سنّت، اين آيه را مربوط به حشر در قيامت دانسته‏اند و بدون جواب دادن به اشكال ياد شده به تفاوت ميان دو حشر ذكر شده در آيه اشاره نكرده‏اند.^۱ برخى تفسيرها در بيان تفاوت دو حشر گفته‏اند كه حشر عمومى (در آيه ۴۷ سوره كهف) براى همه است و حشر در آيه مورد بحث، خاصّ كافران است كه بعد از حشر كلّى اتفاق مى‏افتد و براى عذاب كردن آنهاست.^۲
اوّلاً، چنين برداشتى از آيه، هيچ دليل و شاهدى ندارد. ثانياً، آن ديگر حشر نيست؛ زيرا در حشر به معناى لغوى، سه قيد وجود دارد: برانگيختن، جمع كردن و راندن،^۳ در حالى كه كافران، قبل از اين از قبور برانگيخته شده‏اند و دوباره برانگيخته نمى‏شوند و حشر مجدّد برايشان بى‏معنا است. در حشر به معناى اصطلاحى نيز لازم است كه جمع كردن از قبور باشد كه با تفسير ياد شده، كافران قبلاً محشور شده‏اند و حشر مجدّد آنها تحصيل حاصل و بى‏معناست.

در اين ميان، آلوسى به نقل از طبرسى در مجمع البيان، به نظريّه شيعه اشاره و آن را رد مى‏كند؛ امّا مى‏گويد: نهايت چيزى كه از اين آيه فهميده مى‏شود، رجعت گروهى از كافران است و جزئيات عقايد شيعه در اين باره به وسيله اين آيه اثبات