مكّه است .^۱
دو روايت نبوى نيز به نقل از عبد اللَّه بن عمرو و امام على عليه السلام ، محلّ خروج و قيام را جايى در يمن به نام كرعه (اكرعه) دانسته‏اند .^۲
اين حديث ، شاذ و غير معتبر است و با روايات متعدّدى كه گذشت ، متعارض است . به احتمال فراوان ، اين روايت ، ناظر به خروج يمانى از يمن است كه از ياوران امام مهدى عليه السلام خوانده شده و اندكى پيش از ايشان خروج مى‏كند.

همچنين احاديثى كه قاضى نعمان مغربى در كتاب شرح الأخبار آورده و دلالت بر آغاز قيام مهدوى از مغرب دارد و يا احاديثى كه شمس الدين محمّد قرطبى در كتاب التذكره آورده و محلّ خروج را مغرب اقصى دانسته است ،^۳ نمى‏توانند با احاديث فراوانى كه همگى بر شروع قيام از مكّه دلالت دارند، معارضه كنند؛ زيرا اين گزارش‏ها همگى بدون سند و يا مرسل هستند و احاديث ظهور از مغرب را تنها قاضى نعمان و حديث مغرب اقصى را تنها قرطبى نقل كرده و هيچ كدام ، از سوى محدّثان ديگر تأييد نشده است. از اين رو ، محتمل است اين روايات، جعلى و به انگيزه تأييد حكومت فاطميان و يا تقويت مهديان دروغينِ سر برآورده در شمال افريقا و غرب جهان اسلام ساخته شده باشند. تقويت كننده اين احتمال ، وجود انحصارىِ اين روايات در دو كتاب متعلق به غرب جهان اسلام است: نخست: شرح الأخبار نوشته قاضى نعمان، مفتى حكومت فاطميان در كشور مصر و شمال افريقا و ديگرى التذكرة نوشته قرطبى، عالم اندلسى است. احتمال ديگر آن است كه اين احاديث ، در نتيجه برداشتى نادرست و تحريف‏گونه از احاديث ظهور خورشيد از

و قائم ، آن روز در مكّه است، پشتش را به كعبه تكيه داده و به آن پناه آورده است و ندا مى‏دهد: اى مردم! ما از خدا يارى مى‏جوييم. هر كس ما را پاسخ گويد [بداند ]كه ما اهل بيت پيامبرتان، محمّد و سزاوارترين مردم به خداوند و به محمّد صلى اللّه عليه و آله هستيم... و با او ميان ركن [حجرالأسود] و مقام [ابراهيم‏] بيعت مى‏كنند .
يك روايت ديگر در اين باره، ضمن تأكيد بر آغاز قيام مهدوى از مسجد الحرام و توصيف دقيق آن، مضمونى مشابه از بيانيه نخستين امام عليه السلام را گزارش كرده است.^۱
ديگر گزارش‏هاى مشابه ، ضمن اعلام مكّه به عنوان نقطه آغازين قيام، بخش‏ها و مطالب ديگرى از بيانيه قيام امام عصر را بازگو كرده‏اند. در اين احاديث ، امام عليه السلام مردم را به ياد كردن خداى متعال و ايستادن در پيشگاه الهى فرا مى‏خواند و بعثت انبياى الهى و نزول كتاب‏هاى آسمانى را ياد مى‏آورد. امام همچنين مردم را به اطاعت از خدا و رسولش و نيز احياى قرآن، دورى كردن از شرك و يارى رساندن به هدايت و تقوا دعوت مى‏كند و ندا بر مى‏آورد: «بى‏ترديد ، من شما را به خدا و رسولش و نيز عمل به كتاب او و ميراندن باطل و احياى سنّت پيامبر فرا مى‏خوانم».^۲
امام همچنين مظلوميت اهل بيت عليهم السلام و حقّ مودّت ذوى القربى را فراز مى‏آورد و خواستار يارى رساندن مردم براى جبران ستم رفته بر اهل بيت پيامبر و قبول ولايت ايشان مى‏شود.^۳
گفتنى است كه چند مكان ديگر به عنوان نقطه شروع نهضت مهدوى گفته شده است. يك حديث ، محل خروج و قيام امام مهدى عليه السلام را از زبان پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله «تهامه» دانسته‏^۴ كه مؤيّد احاديث پيشين است ؛ زيرا تهامه ، مانند حجاز مشتمل بر