197
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم

مكّه و ايستادن در كنار كعبه و فراز آوردن پرچم و شمشير پيامبر صلى اللّه عليه و آله ، نشان مى‏دهد كه نهضت مهدوى، قيامى توحيدى و دنباله بعثت محمّدى و براى احياى آن است. روايت‏هاى متعدّدى در دست است كه امام مهدى عليه السلام خود اين نكته را در نخستين خطبه خويش در مكّه فراز آورده و بر الهى بودن نهضت خود و پيوستگى آن به قيام فرستادگان راستين الهى تأكيد ورزيده است. از جمله ، شيخ صدوق چنين آورده است:
فَإِذا خَرَجَ أسنَدَ ظَهرَهُ إلَى الكَعبَةِ ، وَاجتَمَعَ إلَيهِ ثَلاثُمِئَةٍ وثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً . و أَوَّلُ ما يَنطِقُ بِهِ هذِهِ الآيَةُ : «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ» ،۱ثُمَّ يَقولُ : «أنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ في أرضِهِ ، و خَليفَتُهُ و حُجَّتُهُ عَلَيكُم».۲
و چون خروج كند، پشتش را به كعبه تكيه دهد و سيصد و سيزده مرد به گرد او جمع شوند و نخستين سخنش اين آيه است: «باقى نهاده خداوند برايتان بهتر است، اگر مؤمن باشيد». سپس مى‏فرمايد: «من باقى نهاده خداوند در زمينش و جانشين او و حجّتش بر شما هستم» .
همچنين نعمانى مى‏نويسد:
وَالقائِمُ يَومَئِذٍ بِمَكَّةَ ، قَد أسنَدَ ظَهرَهُ إلَى البَيتِ الحَرامِ مُستَجيراً بِهِ ، فَيُنادي : يا أيُّهَا النّاسُ إنّا نَستَنصِرُ اللَّهَ ، فَمَن أجابَنا مِنَ النّاسِ فَإِنّا أهلُ بَيتِ نَبِيِّكُم مُحَمَّدٍ ، ...، فَيُبايِعونَهُ بَينَ الرُّكنِ وَالمَقامِ.۳

1.هود : آيه ۸۶ .

2.ر.ك: ج ۷ ص ۳۸۸ ح ۱۳۹۵ .

3.ر. ك: ج ۷ ص ۳۶۶ ح ۱۳۹۰ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم
196

تبيين گزارش‏هاى رسيده در باره جاى قيام‏۱

احاديث فراوانى، مكّه را جايگاه آغاز قيام مهدوى مى‏دانند. بيشتر اين احاديث ، در كتاب‏هاى مشهور و معتبرى مانند الكافى و الغيبة نعمانى نقل شده و افزون بر اين، برخى از آنها داراى اسناد صحيح و معتبرند. اين احاديث، مراحل آغازين قيام را به روشنى بر مى‏شمرند و بيان مى‏دارند كه امام مهدى عليه السلام در حالى كه ميراثى از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله شامل: پرچم، شمشير، زره، كلاهخود، زين، عصا، عمامه، پيراهن و رداى پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله را به همراه دارد، همانند ايشان، قيام خجسته خود را از مكّه و كنار خانه خدا آغاز مى‏كند.۲
امام عليه السلام در كنار پرده كعبه، سر از پرده غيبت بيرون مى‏آورد۳ و ميان ركن حجر الأسود و مقام ابراهيم - كه از شريف‏ترين و مقدّس‏ترين مكان‏هاى روى زمين به شمار مى‏آيد - ، از ياران و پيروان خويش بيعت مى‏گيرد.۴ ايشان با حضور در

1.به قلم پژوهشگر ارجمند ، حجّة الاسلام و المسلمين عبد الهادى مسعودى.

2.ر. ك: ح ۱۵۰۸ و ۱۵۰۹ ، الملاحم و الفتن ، ابن طاووس : ص ۱۳۷ ح ۱۵۷ . نيز ، ر . ك : منابع آورده شده در پانوشت چهار كه مربوط به جايگاه بيعت گرفتن امام مهدى عليه السلام است.

3.ر. ك: ص ۲۸۳ ح ۱۵۹۱، رياض الأبرار فى مناقب الأئمّة الأطهار: ج‏۳ ص‏۲۱۰ ح ۳۰۷.

4.بسيارى از منابع كهن بر بيعت گرفتن قائم عليه السلام در مسجد الحرام و ميان ركن و مقام، اتّفاق نظر دارند. ر. ك: ح ۱۵۰۸ - ۱۵۱۰، ج ۷ ص ۸۲ ح ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ و ص ۹۰ ح ۱۲۴۸ و ص ۱۹۳ ح ۱۲۵۴ و ص ۳۷۰ ح ۱۳۶۸ و ص ۳۳۱ ح ۱۳۸۲ و ص ۳۶۷ ح ۱۳۹۱ و ص ۳۷۵ ح ۱۳۹۲ و ص ۳۹۷ ح ۱۴۰۱ و ج ۸ ص ۲۵۷ ح ۱۵۶۷ - ۱۵۷۲ و ص ۳۸۱ ح ۱۶۲۰ و الكافى : ج ۱ ص ۲۳۱ ح ۳ و الإرشاد : ج ۲ ص ۳۸۳ و كمال الدين : ص ۲۸۴ ح ۳۷ و ص ۳۳۱ ح ۱۶ و ص ۳۷۱ ح ۵ و ص ۶۷۰ ح ۱۷ و الغيبة، طوسى: ص ۳۰۲، ۴۵۳، ۴۷۰ و ۴۷۷ و الغيبة، نعمانى : ص ۲۳۸ ح ۲۹ و مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۸۲ و ۱۸۸ ح ۵۴ و إعتقادات الإمامية، صدوق : ص ۱۲۲ و الاُصول الستّة عشر : ص ۲۴۸ ح ۳۱۶ و شرح الأخبار: ج ۳ ص ۴۰۱ و مجموعة نفيسة (تاج المواليد) : ص ۱۵ و إعلام الورى: ج ۲ ص ۲۴۱، ۲۸۵ و ۲۸۸ و الخرائج و الجرائح: ج ۳ ص ۱۱۴۹ و كشف الغمّة: ج ۳ ص ۲۵۲ و سرور أهل الإيمان: ص ۹۴ و كشف الغمّة: ج ۳ ص ۲۵۴ و روضة الواعظين: ص ۲۹۱ و الصراط المستقيم: ج ۲ ص ۲۲۵ و كفاية الأثر: ص ۲۷۱ و الفتن: ج ۱ ص ۳۱۴ ح ۹۰۹ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13476
صفحه از 400
پرینت  ارسال به