173
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم

است. مؤلّف مى‏گويد : بعد از تأليف كتاب قامعة اللجاج و دافعة الحجاج ، شرح صدرى بر من حاصل گشت كه در باره حكمت عدم تعيين زمان ظهور ، نكاتى را بيان كنم.۱
۴. رساله‏اى در هفت برگ از نويسنده‏اى ناشناخته‏
در اين رساله ، توقيت اجمالى و تفصيلى، غير ممكن دانسته شده است. نسخه‏اى از اين اثر به شماره «۳/۱۲۳۰۸» در كتاب‏خانه آية اللَّه مرعشى ، موجود است .۲
۵. رساله‏اى در باره توقيت ظهور امام زمان عليه السلام از عبد الهادى بن رفيع الدين رضوى دليجانى (سده يازدهم) ،۳ به عربى.
نسخه خطّى اين اثر ، در سال ۱۰۴۸ ق كتابت شده و در كتاب‏خانه مدرسه فيضيه قم به شماره ۱۹۸۸/۲، نگهدارى مى‏شود .۴ اين رساله ، در ردّ توقيت و تحريم تعيين وقت ظهور است .
۶. دعائم الدين و كشف الريبة فى إثبات الكرة و الرجعة، از ملّا محمّدمحسن بن عنايت اللَّه مشهدى (ق ۱۲ ق) به عربى.
مؤلّف در كتابش بابى با عنوان «الباب العاشر: فى كراهية التوقيت و بعض علامات الظهور» دارد. نسخه‏اى از اين اثر در مركز احياى ميراث اسلامى قم ، به شماره «۲۹۹۴» موجود است.۵

1.الذريعة: ج ۲ ص ۴۹۹، فهرست آية اللَّه مرعشى: ج ۳۱ ص ۲۳۷، ميراث شهاب: ش ۱۳ ص ۵.

2.در فهرست آية اللَّه مرعشى (ج ۳۱ ص ۱۸۰) نام اين رساله ، توسط فهرست‏نگار محترم ، تكليف زمان غيبت حضرت مهدى - صلوات اللَّه عليه - تعيين شده است و اين نام ، هيچ تناسبى با محتواى آن ندارد.

3.از اين مؤلّف ، اثرى با نام الدرّ و المرجان فى تفسير الايمان به فارسى در دسترس است (رك: فهرست نسخه‏هاى خطّى مدرسه فيضيه: ج ۲ ص ۱۶۰). براى اطّلاع بيشتر از احوال و آثار وى ، ر . ك : شناخت‏نامه علّامه سيّد عبد الهادى حسينى دليجانى.

4.فهرست نسخه‏هاى خطّى مدرسه فيضيه قم: ج ۲ ص ۱۶۰.

5.فهرست نسخه‏هاى خطّى مركز احياء ميراث اسلامى: ج ۷ ص ۳۹۶ - ۳۹۸.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم
172

نسخه‏اى از اين اثر به شماره «۲/۱۲۳۴۶» در كتاب‏خانه آية اللَّه مرعشى ، موجود است. مؤلّف در مقدّمه كتاب مى‏گويد: برخى از ابناى زمان ، بلكه طلّاب ، اقدام به تعيين زمان ظهور امام مهدى عليه السلام مى‏نمايند ، در حالى كه هيچ سند محكمى در دست ندارند. آن گاه مؤلّف در صدد تصحيح اعتقاد مردم برآمده ، مطالب كتاب را در پيش مى‏گيرد.۱ ايشان بعد از ذكر چند امر - كه به مثابه مبانى بحث است - در برگ «۵۸ پ» چنين مى‏نگارد:
إذا عرفت هذه المقدّمات، فنقول: أمّا تعيين زمان الظهور و الإخبار به فقد اتضح ممّا حررناه أنّه فعل العالم بما يخلق فيما بعد زمانه و المصالح فى‏ذلك و تدبير النظام فى عيشهم و بقائهم إلى الأمد المحدود إلى غير ذلك بضرورة توقّف العلم بزمان الظهور المعين فى حدّ نفسه على العلم بالاُمور المذكورة فلا يمكن أن يحصل ذلك العلم بطريق الحسّ و نحوه لغير العالم بتلك الاُمور و العالم بها أيضاً قد عرفت عدم وجوده فى البشر.
وقتى اين مقدّمات را فهميدى ، بدان كه تعيين زمان ظهور و خبر دادن از آن، بر اساس آنچه نوشتيم، كار دانايى است كه به آفريده‏هاى آينده و مصالحشان آگاه است و تدبير نظام زندگى آفريده‏ها و بقاى آنان را تا زمان محدود و معيّن و... مى‏داند؛ زيرا بديهى است كه اطّلاع از زمان مشخّص، ضرورتاً متوقّف بر آگاهى از امور ياد شده است. بنا بر اين ، چنين آگاهى‏اى به صورت حسّى و امثال آن بر غير آگاه به امور ياد شده، حاصل نمى‏شود و چنين شخص آگاهى ، اساساً در ميان آدميان وجود ندارد.
۳. ايضاح المرام فى أمر الإمام (درباره حكمت عدم تعيين زمان ظهور)، به عربى از همو
نسخه‏اى از اين اثر به شماره «۳/۱۲۳۴۶» در كتاب‏خانه آية اللَّه مرعشى ، موجود

1.فهرست نسخه‏هاى خطى كتاب‏خانه آية اللَّه مرعشى: ج ۳۱ ص ۲۳۶، ميراث شهاب: ش ۱۳ ص ۵.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد هشتم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13536
صفحه از 400
پرینت  ارسال به