461
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

يُؤَدّيهِ إلَى الإِمامِ فى حالِ الهُدنَةِ ، فَإِذا ظَهَرَ القائِمُ عليه السلام فَليُوَطِّن نَفسَهُ عَلى‏ أن تُؤخَذَ مِنهُ .۱
امير مؤمنان عليه السلام مى‏فرمود : «هر كس زمينى از مؤمنان را احيا كند ، براى اوست و مالياتش‏۲ را در روزگار صلح بايد به حاكم [مسلمانان‏] بپردازد و چون قائم ظهور كند ، خود را آماده كند كه [ممكن است‏] آن زمين از او گرفته شود» .
بى‏ترديد، اين اقدام، نقش مؤثّرى در پيشگيرى از انباشته شدن ثروت و پديد آوردن عدالت اقتصادى خواهد داشت.

۱ - ۲ - ۳ . به كار گيرى اندوخته‏هاى ثروتمندان‏

يكى از نخستين اقدامات امام مهدى عليه السلام در آغاز قيام، بهره‏گيرى از اندوخته‏هاى ثروتمندان، براى تأمين هزينه‏هاى پيكار با ستمگران است . در حديثى كه با سندهاى معتبر از امام صادق عليه السلام نقل شده ، مى‏خوانيم:
مُوَسَّعٌ عَلى‏ شيعَتِنا أن يُنفِقوا مِمّا فى أيديهِم بِالمَعروفِ ، فَإِذا قامَ قائِمُنا حَرَّمَ عَلى‏ كُلِّ ذى كَنزٍ كَنزَهُ ، حَتّى‏ يَأتِيَهُ بِهِ فَيَستَعينَ بِهِ عَلى‏ عَدُوِّهِ ، وَ هُوَ قَولُ اللَّهِ عليهم السلام : «وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِى سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ»۳ .۴
شيعيان ما مجازند آنچه را در اختيار دارند ، به نيكويى هزينه كنند ، و چون قائم ما قيام كند ، بر هر صاحب اندوخته‏اى ، اندوخته‏اش را حرام مى‏كند تا آن كه آن را براى قائم بياورد و او ، آن را عليه دشمنش به كار گيرد ، و آن ، همان سخن خداوند عليهم السلام است : «و كسانى را كه طلا و نقره مى‏اندوزند و آن را در راه خدا هزينه نمى‏كنند ، به عذابى دردناك ، بشارت بده» .

1.ر . ك : ص ۳۵۲ ح ۱۸۷۳ .

2.در متن حديث «طسق» آمده است كه معرّب «تشك» فارسى است و آن ، مالياتى است كه بر حسب مقدار زراعت از مالك مزرعه دريافت مى‏كنند و به آن ، خراج هم مى‏گويند (ر . ك : لغت‏نامه دهخدا) .

3.توبه : آيه ۳۴ .

4.ر . ك : ص ۳۵۳ ح ۱۸۷۵ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
460

كه از اين طريق به دست آمده ، استرداد مى‏گردند. از امام باقر عليه السلام روايت شده كه فرمود:
إذا قامَ قائِمُنَا اضمَحَلَّتِ القَطائِعُ فَلا قَطائِعَ .۱
هنگامى كه قائم ما قيام كند ، زمين‏هاى پيشكشى [سلاطين‏] از بين مى‏رود و تيولى نخواهد بود .
كلمه «قطائع» كه در متن حديث آمده ، اشاره به زمين‏هايى از اراضى خراجى است كه زمامداران به نزديكان خود بذل و بخشش مى‏كرده‏اند .
در حديثى ديگر از امام باقر عليه السلام آمده:
إذا ظَهَرَ القائِمُ وَ دَخَلَ الكوفَةَ ... وَ يَرُدُّ السَّوادَ إلى‏ أهلِهِ .۲
هنگامى كه قائم ظهور مى‏كند و به كوفه در مى‏آيد ... زمين‏هاى سواد۳ را به اهلش باز مى‏گردانَد .
بديهى است موارد ياد شده ، تنها نمونه‏اى از اقدامات حكومتى امام مهدى عليه السلام جهت پيشگيرى از تصرّف در ثروت‏هاى ملّى و يا استرداد اموال نامشروع است. در موارد مشابه نيز قطعاً به همين صورت ، عمل خواهد شد؛ بلكه بر اساس احاديث معتبر ،۴ همه زمين ، مِلك حكومتى امام عليه السلام است و هنگامى كه ايشان ظهور كند ، بر اساس مصالح عمومى جامعه اسلامى مى‏تواند در آن تصرّف نمايد. امام صادق عليه السلام در اين باره مى‏فرمايد :
كانَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام يَقولُ : مَن أحيا أرضاً مِنَ المُؤمِنينَ فَهِيَ لَهُ وَ عَلَيهِ طَسقُها

1.ر . ك : ص ۲۲۶ ح ۱۷۸۷ .

2.ر . ك : ص ۳۴۸ ح ۱۸۶۶ .

3.سَواد ، نام دو موضع است : يكى در نزدكى بلقاست كه به مناسبت سياهى سنگ‏هايش چنين نام‏گذارى كرده‏اند و ديگرى ، عبارت است از روستاهاى عراق و ضياع‏هايى كه در دوره عمر بن خطّاب به دست مسلمانان افتاد و به مناسبت داشتن نخلستان‏ها و كشتزارهاى سبز ، چنين نامى به آنها داده شده است .

4.ر. ك: ص ۳۵۳ (استيفاى اموال عمومى).

تعداد بازدید : 24490
صفحه از 505
پرینت  ارسال به