313
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

شدند، دشمنى دارند.
همچنين بايد در نظر داشت كه اين تعبير ، يك شيوه بيان تأكيدآميز عرفى است كه در بسيارى جاها كاربرد دارد و به معناى اصرار و استمرار در كارى است، نه به معناى تداوم زمانى آن تا قيامت.
وقتى كه مى‏گوييم «ابداً چنين كارى نمى‏كنم»، مقصودمان اين نيست كه تا ابد هستيم و چنين نمى‏كنيم؛ بلكه مى‏خواهيم تأكيد و جدّيت خود را در انجام ندادن آن كار ، نشان دهيم. به عبارت ديگر ، مى‏خواهيم بگوييم تا وقتى كه هستيم ، اين كار را انجام نمى‏دهيم.
بنا بر اين، ضرورتى ندارد كه تا روز قيامت ، كسانى از اهل كتاب باشند كه ميانشان دشمنى برقرار باشد يا گروهى بر گروهى ديگر برترى داشته باشند.

۷. جزيه در حكومت مهدوى‏

طرفداران نظريه وحدت دين در جامعه مهدوى ، حديثى را آورده‏اند كه در آن ، عبارت «يضع الجزية» آمده است . به نظر آنها معناى اين عبارت ، برداشته شدن حكم جزيه است؛ امّا همان طور كه آمده ، اين متن را به گونه‏اى ديگر نيز ترجمه كرده‏اند و آن را به معناى مقرّر داشتن جزيه و اخذ آن گرفته‏اند. به نظر مى‏رسد با توجّه به استعمالات مادّه «وضع» ، اين معنا درست‏تر باشد؛ زيرا به گفته اهل لغت ، وضع در برابر رفع است.۱ هرگاه بخواهند آن را به معناى برداشتن بگيرند با «عن» متعدّى مى‏شود. مثلاً هنگامى كه مى‏خواهند بگويند بدهى يا مجازات يا جزيه از كسى برداشته شده ، با تعبير «وضع عن شخص ...» از آن ياد مى‏كنند.۲

1.لسان العرب: ج ۸ ص ۳۹۶ .

2.التحقيق فى كلمات القرآن الكريم: ج ۱۳ ص ۱۳۰ . در قرآن كريم هم اين گونه استعمال شده است: «أَ لَم نَشرَح لَكَ صَدرَكَ وَ وَضَعنا عَنكَ وِزرَكَ؛ آيا سينه‏ات را برايت گشاده ننموديم؟ و بار گرانت را از تو برنداشتيم؟» (انشراح: آيه ۲) .
«الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ .... وَ يَضَعُ عَنهُم إِصرَهُم وَ الْأَغْلالَ الَّتِى كانَتْ عَلَيهِم؛ آنان كه از فرستاده الهى پيروى مى‏كنند كه ... بار گرانشان و غل و زنجيرهايشان را از آنها فرو مى‏نهد» (اعراف: آيه ۱۵۷) .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
312

احاديث ، تصريح شده كه ميان اهل بيت عليه السلام و قريش ، چيزى جز شمشير باقى نمانده است.۱

۶. بررسى ادلّه بقاى اديان تا قيامت‏

امّا ادلّه خاصّ قرآنى طرفداران كثرت اديان ، داراى الفاظى صريح در بقاى ظاهرى اديان ديگر است؛ چه آن آيات كه بقاى دشمنى ميان يهوديان يا مسيحيان را بيان مى‏كنند، چه آياتى كه ناظر به عذاب يهوديان است و چه آيات ناظر به برترى پيروان عيسى عليه السلام بر كافران و در تمام اينها قيد «إلى يوم القيامة» آمده است ؛ يعنى موارد ياد شده تا قيامت ، جريان خواهد داشت.
ظاهر اين آيات ، حاكى از كثرت اديان تا روز قيامت است. ليكن نمى‏توان گفت به دليل استمرار برترى در اين آيه تا روز قيامت (إلى يوم القيامة) بايد همواره منكرانى باشند تا برترى پيروان ، معنا پيدا كند؛ زيرا اثبات حكمى براى چيزى ، مُثبِت وجود موضوع و مصداق آن در عالم واقع نيست. احكام بيان شده در متون دينى براى موضوعات، به صورت مشروط هستند؛ يعنى مشروط به وجود مصداق، آن حكم جريان پيدا مى‏كند. مثلاً هنگامى كه مى‏گوييم «إِنِّى سِلمٌ لِمَن سَالَمَكُم وَ حَربٌ لِمَن حَارَبَكُم إِلَى يَومِ القِيَامَة» ،۲مقصودمان اين نيست كه بالفعل كسانى باشند كه من تا قيامت در حال دوستى يا دشمنى با آنها باشم؛ بلكه مقصود اين است كه خودِ دوستى و دشمنى ادامه دارد، نه اين كه طرف‏هاى دوستى و دشمنى وجود داشته باشد. مثلاً در عين حال كه اينك يزيد و شمر و ابن زياد در دنيا نيستند، من آنها را دشمن مى‏دارم و از آنها بيزارى مى‏جويم. در اين جا نيزگفته مى‏شود كه ميان آنها تا قيامت دشمنى است . اين به معناى وجود بالفعل طرفين نيست؛ يعنى اگر يافت‏

1.مانند روايت ابو بصير از امام صادق عليه السلام : «إذا قام القائم لم يكن بينه و بين العرب و قريش إلّا السيف و ما يأخذ منها إلّا السيف، و لا يعطيها إلّا السيف، و ما تستعجلون بخروج القائم» (الغيبة ، نعمانى: ص ۲۳۴) .

2.زيارت عاشوراى امام حسين عليه السلام (كامل الزيارات: ص ۱۷۶) .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23938
صفحه از 505
پرینت  ارسال به