نابود شود. مخالفان ، چند دسته‏اند: گروهى از آنان از سرِ لجاجت، با حق در مى‏آويزند و گروهى از سر ناآگاهى با آن مخالف‏اند. حكم اين دو گروه، بنا بر عقل و شرع، يكسان نيست. كار اصلى امام و حجّت خدا ، هدايت مردم است و بقيّه كارها بايد در پرتو هدايت ، معنا پيدا كنند .
پيامبر صلى اللّه عليه و آله ضمن پيمودن مراحل ياد شده، همواره از پيشنهادهاى صلح، حتّى با كفّار و مشركان،^۱ استقبال مى‏كرد و آن را فرصتى براى گسترش اسلام و رساندن پيام توحيد به گوش همگان مى‏دانست . با همين روش بود كه به تدريج ، شرك و كفر از شبه جزيره عربستان ، محو شد و پيروان اديان ديگر نيز تسليم شدند و جزيه پرداختند.
با اين بيان ، مى‏توان ادلّه دو گروه اوّل را جمع كرد. بازخوانى آن ادلّه در پرتو اين فرضيه، راه جمع ادلّه را، آن گونه كه گذشت، آسان مى‏كند. ادلّه عامّ قرآنى طرفداران كثرت اديان در جامعه مهدوى - كه شامل عدم اكراه در دين، استقبال از پيشنهاد صلح، دستور به جدال احسن و هم‏زيستى مسالمت‏آميز است - ، تماماً با فرضيه ياد شده ، سازگار است. همه اين موارد مى‏توانند سيره امام زمان عليه السلام نيز به شمار آيند و در عمل ، نيازى به الزام و اكراه در دين نباشد و مردم به واسطه رشدى كه يافته‏اند و با مشاهده سيره كريمانه امام زمان عليه السلام ، كم كم و گروه گروه ، به دين اسلام متمايل مى‏شوند و گم‏شده خويش را در آن مى‏بينند. دعوت حكيمانه و جدال احسن نيز بر اين روى‏آورد مى‏افزايد. به دليل اين كه عقول مردم در دوران امام زمان عليه السلام تكميل مى‏شود،^۲ همه يهوديان و مسيحيان با شنيدن استدلال‏هاى قوى اسلامى ، ايمان مى‏آورند. در اين صورت ، ديگر مسيحيت و يهوديت و ديگر اديان الهى نيز باقى‏

خود را و شما برادران خود را حاضر آوريم. آن گاه دعا و تضرّع كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان بفرستيم» .
حال اگر اين شيوه نيز پاسخگو نبود و معاندان ، لجاجت كردند و هيچ طريق منطقى و نرمى را نپذيرفتند، نوبت به راه‏هاى سخت ، مانند جنگ و الزام مى‏رسد. خداوند متعال به پيامبرش دستور مى‏دهد:
«وَ قاتِلُوهُم حَتَّى لا تَكُونَ فِتنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انتَهَوا فَلا عُدوانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمينَ .^۱
با آنها بجنگيد تا ديگر ، فتنه‏اى نباشد و دين ، تنها دين خدا شود؛ ولى اگر از آيين خويش دست برداشتند، تجاوز جز بر ستم‏كاران ، روا نيست» .
جهاد براى رفع فتنه و ظلم است. اين حكم هم در زمان پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله مصداق داشت و هم در آينده ، مصداق خواهد داشت. در حديث ابو نصر به نقل از امام صادق عليه السلام سنّت‏هايى كه امام زمان عليه السلام از پيامبران دارد ، ذكر شده است. از جمله اين سنّت‏ها ، چيزى است كه از پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله به ايشان رسيده و آن ، شمشير است.^۲
اين ، كنايه از جهاد و مبارزه مسلّحانه با ظالمان و محاربان است. همين مضمون به طرق ديگر ، هم از امام صادق عليه السلام و هم از پدر بزرگوارش نقل شده است. در حديث ديگرى از امام باقر عليه السلام شباهت امام عليه السلام با پنج پيامبر بزرگ ، بيان شده و در آن ، شباهت ايشان با پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله قيام مسلّحانه ايشان و كشتن دشمنان خدا و رسول ، ذكر شده است.^۳ بنا بر اين، در اصل شباهت امام عليه السلام با پيامبر صلى اللّه عليه و آله در قيام مسلّحانه ، ترديدى نيست و احاديث در اين زمينه ، متعدّد است.
امّا اين ، بدان معنا نيست كه هر مخالفى، اعم از محارب و غير محارب، بايد