303
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

بر آن است كه با توجّه به ادلّه‏اى كه گذشت، نه مى‏توان به طور مطلق ، وجود اديان ديگر در حكومت مهدوى را نفى كرد و نه مى‏توان گفت كه اين اديان تا آخر باقى مى‏مانند.

۱. مفروضات بحث‏

براى روشن شدن موضوع ، لازم است ابتدا مفروضات و مسلّمات بحث را مرور كنيم:
يك . اين جا بهشت نيست؛ بلكه دنياست، با همه قوانينش. پس همچنان دار تكليف، ابتلا و آزمايش و خير و شرّ است.
دو . سنّت‏هاى الهى تغيير نمى‏كنند. پس سنّت هدايت و آزادى انسان در انتخاب ، پا بر جا خواهد بود و ارزش دين و ديندارى به اختيارى بودن و آزادى در انتخاب ، خواهد بود.
سه . انسانيت انسان به چيزى ديگر تبديل نمى‏شود. انسان ، اختيار دارد، نفس دارد و خواهش‏هاى آن نيز ادامه دارد. پس هنوز هم جا براى پيروى از هوا و هوس هست. پس «إِنَّا هَدَيْنَهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا»۱ هنوز مصداق دارد.
چهار . اختلاف طبايع و اختلاف سلايق آدميان از ميان نمى‏رود. بنا بر اين، فرهنگ‏هاى مختلف، با تفاوت در زبان، آداب و رسوم، سنّت‏ها، نمادها و ... همچنان خواهند بود.
پنج . معجزه جاى كار و تلاش را نمى‏گيرد. بنا بر اين، كارها به تدريج و با مجاهدت ، پيش مى‏رود. البته نصرت الهى در كار است، امّا يارى خدا در جايى تحقّق خواهد يافت كه كار و تلاش انسانى وجود داشته باشد.
در عين حال ، اين تغييرات به وجود مى‏آيد:

1.انسان : آيه ۳ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
302

ضرورتى در پيروى از ايشان نمى‏بينند، ممكن است با اصلاحاتى در بنيادهاى عقيدتى و اعمالشان، امكان و اجازه عمل به شريعت اهل كتاب به آنها داده شود.

نسبت شرايع خاص به دين، كه واحد است، مانند نسبت احكام جزئى به احكام كلّى است. در احكام جزئى ، امكان نسخ وجود دارد ؛ ولى اصل احكام الهى نسخ نمى‏شود. همين طور ، اصل دين نسخ نمى‏شود، امّا شرايع ، نسخ‏پذيرند. آيه شريف زير نيز دليلى بر همين معناست:
«وَ أَنزَلنا إِلَيكَ الكِتابَ بِالحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَينَ يَدَيهِ مِنَ الكِتابِ وَ مُهَيمِناً عَلَيهِ فَاحكُم‏بَى نَهُم بِما أَنزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِع أَهواءَهُم عَمَّا جاءَكَ مِنَ الحَقِّ لِكُلٍّ جَعَلنا مِنكُم شِرعَةً وَ مِنهاجاً وَ لَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُم أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِن لِيَبلُوَكُم فى ما آتاكُم فَاستَبِقُوا الخَيراتِ إِلَى اللَّهِ مَرجِعُكُم جَميعاً فَيُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم فيهِ تَختَلِفُونَ .۱
و اين كتاب را به راستى بر تو نازل كرديم كه تصديق‏كننده و حاكم بر كتاب‏هايى است كه پيش از آن بوده‏اند. پس بر وفق آنچه خدا نازل كرده است ، در ميانشان حكم كن و از پىِ خواهش‏هاشان مرو تا آنچه را از حق بر تو نازل شده است ، وا گذارى. براى هر گروهى از شما ، شريعت و روشى نهاديم. اگر خدا مى‏خواست ، همه شما را يك امّت مى‏ساخت؛ ولى خواست در آنچه به شما ارزانى داشته است ، شما را بيازمايد. پس در خيرات بر يكديگر ، پيشى گيريد. همگى بازگشتتان به خداست تا از آنچه در آن اختلاف مى‏كرديد ، آگاهتان سازد» .
در اين جا اراده خدا به اين تعلّق گرفته كه شرايع مختلف باشند تا آزموده شويم.

محو تدريجى تعدّد اديان در جامعه مهدوى‏

ادلّه اين فرضيه ، تركيبى از ادلّه پيش‏گفته در دو فرضيه اوّل و دوم است. اين ديدگاه‏

1.مائده: آيه ۴۸ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23939
صفحه از 505
پرینت  ارسال به