291
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

طَبرِسى در تفسير اين آيه ، سه احتمال را از مفسّران مى‏آورد: احتمال اوّل اين كه هر دو ضمير «به ... موته» به مسيح عليه السلام برگردد؛ يعنى همه يهوديان و مسيحيان، هنگامى كه خداوند متعال در زمان ظهور مهدى موعود عليه السلام ، مسيح عليه السلام را به زمين مى‏فرستد و همه ملل جهان در زير پرچم اتّحاد و اتّفاق در مى‏آيند، اسلام را مى‏پذيرند و پيش از مرگش به او ايمان خواهند آورد. اين قول از ابن عبّاس، ابو مالك، حسن، قتاده، ابن زيد، طبرى و ديگران ، نقل شده است.
در تفسير على بن ابراهيم ، از شهر بن حَوشب ، چنين نقل شده كه روزى حَجّاج به او گفت : آيه‏اى در قرآن است كه مرا خسته كرده و در معناى آن ، فرو مانده‏ام . شهر مى‏گويد : كدام آيه اى امير؟ حَجّاج گفت: آيه «وَ إِن مِن أَهلِ الكِتابِ ...» ؛ زيرا من يهوديان و نصرانيانى را اعدام مى‏كنم كه هيچ‏گونه نشانه‏اى از چنين ايمانى در آنها مشاهده نمى‏كنم . شهر بن حَوشب به او مى‏گويد : آيه را درست تفسير نكرده‏اى . حَجّاج مى‏پرسد : چرا؟ تفسير آيه چيست؟ وى مى‏گويد: منظور ، اين است كه عيسى عليه السلام قبل از پايان جهان ، فرود مى‏آيد و هيچ يهودى و غير يهودى باقى نمى‏مانَد ، مگر اين كه قبل از مرگ عيسى عليه السلام به او ايمان مى‏آورَد . او پشتِ سر مهدى عليه السلام نماز مى‏خوانَد.
هنگامى كه حَجّاج اين سخن را شنيد گفت: واى بر تو ! اين تفسير را از كجا آوردى؟ وى مى‏گويد : از محمّد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب عليه السلام شنيدم. حَجّاج مى‏گويد : به خدا سوگند ، آن را از سرچشمه زلال و صافى گرفته‏اى .۱
احتمال دوم ، اين است كه ضمير «به» به مسيح و ضمير «موته» به كتابى (اهل كتاب) بر مى‏گردد ؛ يعنى هر يك از يهوديان و مسيحيانى كه از دارِ دنيا مى‏روند، پيش از مرگ خود به عيسى عليه السلام ايمان مى‏آورند و آن ، در هنگامى است كه انسان در

1.ر. ك: ص ۲۲ ح ۱۶۴۸ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
290

الفَاسِقُونَ .۱
خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده‏اند و كارهاى شايسته كرده‏اند ، وعده داد كه در روى زمين ، جانشين ديگرانشان كند، همچنان كه مردمى را كه پيش از آنها بودند ، جانشين ديگران كرد. و دينشان را - كه خود برايشان پسنديده است - استوار سازد و وحشتشان را به ايمنى بدل كند. مرا مى‏پرستند و هيچ چيزى را با من شريك نمى‏كنند؛ و آنهايى كه از اين پس ناسپاسى كنند، نافرمان‏اند» .
به اعتقاد طَبرِسى اين آيه شريف ، در باره امام مهدى عليه السلام است. او چند حديث از اهل بيت پيامبر عليهم السلام نقل مى‏كند كه در آن فرموده‏اند:
أنّها فى المهدى من آل محمّد .۲
آن در باره مهدى آل محمّد صلى اللّه عليه و آله است .
در اين جا باز هم وعده پيروزى اسلام داده شده است و تصريح نيز شده است كه شركى باقى نمى‏مانَد.

۳. نزول عيسى عليه السلام و ايمان آوردن همه اهل كتاب‏

قرآن كريم از ايمان آوردن همه اهل كتاب به مسيح عليه السلام سخن مى‏گويد. در باره اين كه اين ايمان ، چگونه و در چه زمانى واقع مى‏شود ، ميان مفسّران ، چند نظر وجود دارد. در آيه شريف مورد اشاره آمده است :
«وَ إِن مِن أَهلِ الكِتابِ إِلاَّ لَيُؤمِنَنَّ بِهِ قَبلَ مَوتِهِ وَ يَومَ القِيامَةِ يَكُونُ عَلَيهِم شَهيداً .۳
و هيچ يك از اهل كتاب نيست ، مگر آن كه پيش از مرگش به او ايمان آورَد و عيسى در روز قيامت به ايمانشان گواهى خواهد داد» .

1.نور: آيه ۵۵ .

2.مجمع البيان : ج ۷ ص ۲۳۹ - ۲۴۰ . نيز ، ر. ك: همين دانش‏نامه ج ۲ ص ۹۳ (خلافت مؤمنان) .

3.نساء: آيه ۱۵۹ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23711
صفحه از 505
پرینت  ارسال به