287
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

۳. داورى ميان پيروان اديان بر اساس كتاب خودشان‏

شيخ صدوق در علل الشرائع از امام باقر عليه السلام نقل مى‏كند كه يكى از كارهايى كه امام زمان عليه السلام پس از ظهور انجام مى‏دهد ، آن است كه به غارى در انطاكيه مى‏رود و كتاب‏هاى آسمانى پيشين را به دست مى‏آورد و براساس هر يك نسبت به اهل آن كتاب ، حكم مى‏كنند.۱ اين موضوع ، بيانگر وجود اديان ديگر در جامعه مهدوى است.

وحدت دين در جامعه مهدوى‏

اينك نوبت آن است كه ادلّه منكران وجود اديان مختلف در جامعه مهدوى را بررسى كنيم. اين گروه معتقدند كه بر اساس آيات قرآن و احاديث معصومان عليهم السلام در دوران حكومت مهدوى ، تنها اسلام باقى مى‏ماند و همه اديان ديگر از بين مى‏روند؛ زيرا همه آنها انحرافى هستند و تنها دين صحيح ، اسلام است. اگر دين‏هاى ديگر نيز در قالب اصلى‏شان در آيند، هر آينه ، مشابه اسلام خواهند بود و تفاوت معنادارى ميان آنها ديده نمى‏شود. در ادامه ، ادلّه اين گروه ، بررسى خواهد شد.

الف - ادلّه قرآنى‏

۱. اسلام ، تنها دين مورد پذيرش خداوند متعال‏

بر اساس آموزه‏هاى قرآنى ، اسلام ، تنها دين مقبول نزد خداوند است:
«إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَريعُ الحِسابِ .۲

1.ر. ك: ص ۴۰۷ ح ۱۹۳۵. در سند اين حديث ، هم افراد جليل القدرى مانند عبد اللَّه بن مغيره، از اصحاب اجماع، وجود دارد ، و هم افراد ضعيفى مانند عمرو بن شمر يا سفيان بن عبد المؤمن انصارى، كه تنها همين يك حديث از او نقل شده و مجهول است. لذا سند محكمى ندارد.

2.آل عمران: آيه ۱۹ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
286

«قَتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَا بِاليَومِ الاَخِرِ وَ لَا يحَُرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لَا يَدِينُونَ دِينَ الحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتىَ يُعطُوا الجِزيَةَ عَن يَدٍ وَ هُم صَاغِرُونَ .۱
با كسانى از اهل كتاب كه به خدا و روز قيامت ، ايمان نمى‏آورند و چيزهايى را كه خدا و پيامبرش حرام كرده است ، بر خود حرام نمى‏كنند و دين حق را نمى‏پذيرند ، بجنگيد، تا آن گاه كه به دست خود در عين مذلّت ، جزيه بدهند» .
يعنى يا بايد جزيه دهند يا براى نبرد ، آماده شوند .
اينك جاى اين پرسش وجود دارد كه : آيا در جامعه مهدوى نيز اهل كتاب مى‏توانند با دادن جزيه در پناه حكومت اسلامى زندگى كنند؟ روايت ابو بصير از امام صادق عليه السلام كه پيش‏تر گذشت، پاسخ ما را مى‏دهد. در انتهاى همان حديث ، چنين مى‏خوانيم:
يودون الجِزيةَ عَن يدٍ وَ هُم صَاغِرُونَ .
[در حكومت قائم ، اهل كتاب‏] به دست خود و با خوارى ، جزيه خواهند داد.۲
احاديث ديگرى نيز نقل شده كه دلالت بر گرفتن جزيه از اهل كتاب دارند. مثلاً آنچه از امير مؤمنان عليه السلام نقل شده كه پس از جنگ‏هاى خونين با روميان (اروپاييان) حاكم آن جا طالب صلح مى‏شود و امام زمان عليه السلام از او جزيه طلب مى‏كند و او مى‏پذيرد.۳
اين حديث ، اگر چه از جهت سندى ضعيف است،۴ با قواعد و اصول حاكم بر دين ، موافق است و مى‏تواند مؤيّدى بر ديگر ادلّه باشد.

1.توبه: آيه ۲۹ .

2.المزار الكبير: ص ۱۳۵ .

3.عقد الدُّرَر :ص ۱۹۰؛ إلزام الناصب : ج ۲ ص ۲۳۸ .

4.به اين دليل كه يوسف بن يحيى مَقدسى شافعى در عقد الدُّرَر ، آن را بدون ذكر سند از امير مؤمنان عليه السلام نقل كرده است، ديگران نيز يا از او گرفته‏اند يا چيزى نگفته‏اند و بدون سند ، روايت را آورده‏اند.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23584
صفحه از 505
پرینت  ارسال به