پيمانهاى صلح در اين زمينه پايبند باشند» .«إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ المُشرِكِينَ ثمَُّ لَميَنقُصُوكُم شَيًْا وَ لَمْ يُظَاهِرُواْ عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّواْ إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلىَ مُدَّتهِِمْ إِنَّ اللَّهَ يحُِبُّ الْمُتَّقِينَ»۱.
مگر آن مشركانى كه با آنان پيمان بستهايد، و چيزى از [تعهّدات خود نسبت به ]شما فروگذار نكرده، و كسى را بر ضدّ شما پشتيبانى ننمودهاند. پس پيمان اينان را تا [پايان ]مدّتشان تمام كنيد ؛ چرا كه خدا پرهيزگاران را دوست دارد .
جالب اين است كه به گفته مقاتل بن سليمان بلخى ، همين آيه چهار سوره توبه در شأن همين نُه تنى نازل شده كه در آيه مورد بحث ما به آن اشاره رفته است.۲
در عين حال ، قرآن كريم ، بلا فاصله هشدار مىدهد كه اگر در باره كسى يا گروهى احتمال فتنهگرى يا حيله و مانند آن برود، مسلمانان بايد بههوش باشند و فريب پيشنهاد صلح آنها را نخورند.۳
در سوره ممتحنه نيز به مسلمانان اجازه داده شده كه با مخالفانى كه سرِ جنگ و ستيز با مسلمانان ندارند و ظلمى به آنها نكردهاند، صلح و دوستى داشته باشند:
« لا يَنهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَم يُقاتِلُوكُم فِى الدِّينِ وَ لَم يُخرِجُوكُم مِن دِيارِكُم أَن تَبَرُّوهُم وَ تُقسِطُوا إِلَيهِم إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُقسِطينَ . ۴
خدا شما را از نيكى كردن و عدالت ورزيدن با آنانى كه با شما در دين نجنگيدهاند و از سرزمينتان بيرون نراندهاند، باز نمىدارد. خدا ، كسانى را كه به عدالت رفتار مىكنند ،
1.توبه: آيه ۴ .
2.تفسير مقاتل بن سليمان: ج ۱ ص ۳۹۵.
3.«سَتَجِدُونَ آخَرينَ يُريدُونَ أَن يَأمَنُوكُم وَ يَأمَنُوا قَومَهُم كُلَّما رُدُّوا إِلَى الفِتنَةِ أُركِسُوا فيها فَإِن لَم يَعتَزِلُوكُم وَ يُلقُوا إِلَيكُمُ السَّلَمَ وَ يَكُفُّوا أَيدِيَهُم فَخُذُوهُم وَ اقتُلُوهُم حَيثُ ثَقِفتُمُوهُم وَ أُولئِكُم جَعَلنا لَكُم عَلَيهِم سُلطاناً مُبيناً ؛ گروه ديگرى را خواهيد يافت كه مىخواهند از شما و قوم خود در امان باشند . اينان ، هر گاه كه به كفر دعوت شوند ، بدان باز گردند. پس اگر خود را به كنارى نكشند و صلح نكنند و از اعمال خويش ، باز نايستند ، آنان را هر جا كه يافتيد ، بگيريد و بكُشيد كه شما را بر آنان تسلّطى آشكار دادهايم» (نساء: آيه ۹۱) .
4.ممتحنه: آيه ۸ .
