اديان ، بيان مى‏كند و مى‏فرمايد تا جايى كه با شما سرِ جنگ ندارند و حقّ شما را از بين نمى‏برند، با آنها بسازيد و حتّى به آنها نيكى كنيد:
«لا يَنهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَم يُقاتِلُوكُم فِى الدِّينِ وَ لَم يُخرِجُوكُم مِن دِيارِكُم أَن تَبَرُّوهُم وَ تُقسِطُوا إِلَيهِم إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُقسِطينَ .^۱
خدا ، شما را از نيكى كردن و عدالت‏ورزيدن با آنان كه با شما در دين نجنگيده‏اند و از سرزمينتان بيرون نرانده‏اند، باز نمى‏دارد. خدا ، كسانى را كه به عدالت رفتار مى‏كنند ، دوست دارد» .

۴. قرآن كريم و استقبال از پيشنهاد صلح‏

خداوند متعال در قرآن كريم ، اصل اوّلى را بر صلح‏طلبى قرار داده است و جنگ و جهاد را مخصوص جايى مى‏داند كه امكان صلح نباشد يا قصد فتنه‏گرى يا ظلم و تعدّى باشد. صلح‏طلبى اسلام تا جايى پيش رفته كه شامل مشركان نيز شده است، گو اين كه در اين مورد ، شرايط سخت‏ترى وجود دارد. براى نمونه در قرآن كريم آمده :
«إِلاَّ الَّذينَ يَصِلُونَ إِلى قَومٍ بَينَكُم وَ بَينَهُم ميثاقٌ أَو جاؤُكُم حَصِرَت صُدُورُهُم أَن يُقاتِلُوكُم أَويُقاتِلُوا قَو مَهُم وَ لَو شاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُم عَلَيكُم فَلَقاتَلُوكُم فَإِنِ اعتَزَلُوكُم فَلَم يُقاتِلُوكُم وَ أَلقَوا إِلَيكُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللَّهُ لَكُم عَلَيهِم سَبيلاً .^۲
مگر كسانى كه به قومى كه ميان شما و ايشان پيمانى است ، مى‏پيوندند يا خود ، نزد شما مى‏آيند ، در حالى كه از جنگيدن با شما يا جنگيدن با قوم خود ، ملول شده باشند؛ و اگر خدا مى‏خواست ، بر شما پيروزشان مى‏ساخت و با شما به جنگ برمى‏خاستند. پس هر گاه كناره گرفتند و با شما نجنگيدند و به شما پيشنهاد صلح كردند، خدا هيچ راهى براى شما بر ضد آنان نگشوده است» .

شرايطى را فرض كرد كه ضمن حاكم بودن اسلام و احكام آن، ساير اديان الهى نيز بتوانند حضور داشته باشند. يكى از شرايط اين امر ، آن است كه پليدى شرك و پرستش غير خدا از ميان برود. قرآن كريم ، خطاب به اهل كتاب مى‏گويد:
«قُل يا أَهلَ الكِتابِ تَعالَوا إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَينَنا وَ بَينَكُم أَلاَّ نَعبُدَ إِلاَّ اللَّهَ وَ لا نُشرِكَ بِهِ شَيئاً وَ لا يَتَّخِذَ بَعضُنا بَعضاً أَرباباً مِن‏دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوا فَقُولُوا اشهَدُوا بِأَنَّا مُسلِمُونَ .^۱
بگو: اى اهل كتاب، بياييد از آن كلمه‏اى كه پذيرفته ما و شماست ، پيروى كنيم: آن كه جز خدا را نپرستيم و هيچ چيز را شريك او نسازيم و بعضى از ما بعضى ديگر جز خدا را ، به پرستش نگيرد. اگر آنان روى‏گردان شدند بگو: شاهد باشيد كه ما مسلمان هستيم» .
در اين آيه به نقاط مشترك ميان اسلام و اهل كتاب ، توجّه شده است و به مسلمانان مى‏آموزد كه اگر كسانى حاضر نبودند همه حقيقت را بپذيرند و اسلام آورند، دستِ كم در اصل توحيد با يكديگر وحدت داشته باشيد و آنها را به پرهيز از شرك بخوانيد.
زبان به كار گرفته شده در آيه نيز به گونه‏اى است كه گويا هر دو طرف به پرهيز از شرك ، دعوت مى‏شوند تا اين احساس در اهل كتاب به وجود نيايد كه مسلمانان ، خود را برتر مى‏پندارند. اين رويكرد با توجّه به اصل كرامت ذاتى انسان كه در قرآن كريم مورد تأكيد است،^۲ بيشتر تقويت مى‏شود.
افزون بر اين، قرآن كريم ، سياست كلّى اسلام را در باره تعامل با پيروان ديگر