271
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

اگر خدا بخواهد، همه را به راه راست مى‏برد. پس، از نادانان مباش» .
«وَ لَو شاءَ اللَّهُ ما أَشرَكُوا وَ ما جَعَلناكَ عَلَيهِم حَفيظاً وَ ما أَنتَ عَلَيهِم بِوَكيلٍ .۱اگر خدا مى‏خواست، آنان ، شرك نمى‏آوردند، و ما تو را نگهبانشان نساخته‏ايم و تو ، كارسازشان نيستى» .
از آيات ياد شده ، استفاده مى‏شود كه سنّت الهى بر آن است كه در مسائل اعتقادى و ايمانى ، انسان را آزاد بگذارد تا خود ، انتخاب كند. همچنين به دليل استفاده از كلمه «لو» ، يكى از ادات شرط در برخى آيات، فهميده مى‏شود كه هيچ گاه مشيّت الهى به اين تعلّق نمى‏گيرد كه همه مردم روى زمين بر هدايت و ايمان ، گرد آيند.۲ در نتيجه ، مى‏توان استنتاج كرد كه تا قيامت ، كسانى خواهند بود كه بر طريق هدايت نباشند.
حال اگر آياتى را در نظر آوريم كه وحدت امّت‏ها را نفى مى‏كنند، اين استدلال ، تقويت مى‏شود و مى‏توان از آنها نتيجه گرفت كه اديان ديگر، دستِ كم اديان آسمانى، در جامعه مهدوى حضور خواهند داشت. در اين باره ، چهار آيه آمده است :
۱ . «وَ أَنزَلنا إِلَيكَ الكِتابَ بِالحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَينَ يَدَيهِ مِنَ الكِتابِ وَ مُهَيمِناً عَلَيهِ فَاحكُم بَينَهُم‏بِما أَنزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِع أَهواءَهُم عَمَّا جاءَكَ مِنَ الحَقِّ لِكُلٍّ جَعَلنا مِنكُم شِرعَةً وَ مِنهاجاً وَ لَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُم أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِن لِيَبلُوَكُم فى ما آتاكُم فَاستَبِقُوا الخَيراتِ إِلَى اللَّهِ مَرجِعُكُم جَميعاً فَيُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم فيهِ تَختَلِفُونَ .۳

1.انعام : آيه ۱۰۷ .

2.در زبان عربى ، «لو» براى بيان شرطى است كه تحقّق آن ، محال است. هر گاه بخواهند از شرط ممكن سخن بگويند ، از ساير ادات شرط ، مانند «إن» و «إذا» استفاده مى‏كنند.

3.مائده : آيه ۴۸ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
270

نيست. از جمله ، آية الكرسى ، صريحاً هر گونه اكراه و اجبار در پذيرش دين را نفى مى‏كند:
«لا إِكراهَ فِى الدِّينِ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَيِّ فَمَن يَكفُر بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤمِن بِاللَّهِ فقد استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقى لاَ انفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ .۱
در دين ، هيچ اجبارى نيست. هدايت از گم‏راهى مشخّص شده است. پس هر كس كه به طاغوت كفر ورزد و به خدا ايمان آورد، به چنان رشته استوارى چنگ زده كه گسستنش نباشد. خدا ، شنوا و داناست» .
مضمون ذكر شده در آية الكرسى در آيات متعدّدى با بيان‏هاى متفاوت ، آمده است. جهت رعايت اختصار ، در اين جا تنها به شمارى از آنها اشاره مى‏كنيم:
«إِنَّا هَدَيناهُ السَّبيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً .۲
راه را به او نشان داده‏ايم. يا سپاس‏گزار باشد يا ناسپاس» .
«وَ لَو شِئنا لَآتَينا كُلَّ نَفسٍ هُداها وَ لكِن حَقَّ القَولُ مِنِّى لَأَملَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجمَعينَ .۳
اگر مى‏خواستيم، هدايت هر كس را به او ارزانى مى‏داشتيم، ولى وعده من كه جهنّم را از همه جنّيان و آدميان پُر مى‏كنم، حقّ است» .«إِن نَشَأ نُنَزِّل عَلَيهِم مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّت أَعناقُهُم لَها خاضِعينَ .۴
اگر بخواهيم، از آسمان برايشان آيتى نازل مى‏كنيم كه در برابر آن به خضوع ، سر فرود آورند».«وَ لَوشاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُم عَلَى الهُدى فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الجاهِلينَ .۵

1.بقره: آيه ۲۵۶ .

2.انسان: آيه ۳ .

3.سجده: آيه ۱۳ .

4.شعرا : آيه ۴ .

5.انعام : آيه ۳۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 24061
صفحه از 505
پرینت  ارسال به