129
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

نيز در كار باشد تا بتوان به درستى مضمون نقل شده ، اعتماد كرد.۱
اينك با صرف نظر از موضوع ياد شده و با فرض صحّت احاديث، به جمع‏بندى مى‏پردازيم و تلاش مى‏كنيم كه معقول‏ترين وجه ممكن در فهم اين دسته از احاديث ارائه شود. بديهى است كه هر گونه اظهار نظر در اين باره نمى‏تواند از حدّ فرضيه‏هاى محتمل ، بالاتر رود.
مأموريت و رسالت مهدى عليه السلام تحقّق ارزش‏هاى الهى و قرآنى و تأسيس جامعه توحيدى به معناى كامل آن است به گونهٍ‏اى كه هيچ گونه اثرى از شرك در آن دوره مشاهده نشود : «يَعْبُدُونَنِى لا يُشْرِكُونَ بِى شَيْئاً ؛ تنها مرا بپرستند و چيزى را شريك من قرار ندهند» .۲ مسلّم است كه تأسيس چنين بناى عظيم، آن هم با آن عمق و گستردگى غير قابل توصيف ، كارى است كه با توجّه به روند طبيعى امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز (مگر در موارد ضرورت) ، نياز به گذشت زمان دارد.

اختلاف زمان به دليل تنوّع موضوعات‏

مى‏توان برخى اختلاف تعابير احاديث را مربوط به اين دانست كه موضوع ، متفاوت است؛ زيرا پس از ظهور امام زمان عليه السلام بلافاصله حكومت ايشان برپا نمى‏شود و مدّتى مشغول مبارزه با ظالمان خواهند بود. در طول دوران ظهور ايشان مراحل متفاوتى طى خواهد شد و فراز و نشيب‏هايى در برپايىِ حكومت مهدوى وجود خواهد داشت. همچنين پس از وفات يا شهادت ايشان نيز آن حكومت از ميان نمى‏رود و به واسطه رجعت پيامبر صلى اللّه عليه و آله و امامان ديگر عليه السلام استمرار مى‏يابد.
يك احتمال اين است كه حكومت خود مهدى عليه السلام كوتاه‏تر باشد و حكومت ساير

1.در مسائل عملى دين ، سختگيرى كمترى به كار مى‏رود؛ زيرا آن جا ناظر به كشف واقع نيستيم؛ بلكه در صدد يافتن وظيفه در مقام عمل هستيم. اين موضوع حتّى با اصول عمليه - كه صرفاً راهى براى خروج از حيرت در مقام عمل است - حل و فصل مى‏گردد؛ امّا در مسائلى كه ناظر به كشف واقعيت است، نمى‏توان صرفاً تعبّدى عمل كرد و بايد قرائنى در كار باشد كه متناسب با اهميت موضوع، به واقع ، اطمينان بياورد.

2.. نور: آيه ۵۵ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
128

وى سرانجام اين احتمال را مطرح مى‏كند كه ممكن است دليل اختلاف احاديث اين باشد كه اساساً نمى‏خواسته‏اند حقيقت را در مورد مدّت زمان زندگى مهدى عليه السلام بيان كنند تا شنونده ، خود هر يك از اقوال را كه مايل بود برگزيند و طولانى‏ترين زمان را براى بقاى مهدى آرزو كند. اگر چه ترجيح با قول هفت سال است و همين هم اقواست.۱
به نظر آية اللَّه مكارم شيرازى ، اختلافات موجود در احاديث مربوط به مقدار زمان حكومت امام زمان عليه السلام ، در واقع ، ممكن است به مراحل و دوران‏هاى آن حكومت اشاره داشته باشد؛ يعنى آغاز شكل گرفتن و پياده شدنش پنج يا هفت سال ، دوران تكاملش چهل سال و دوران نهايى‏اش بيش از سيصد سال.
ولى قطع نظر از احاديث اسلامى، مسلّم است كه اين آوازه‏ها و مقدّمات براى يك دوران كوتاه‏مدّت نيست؛ بلكه قطعاً براى مدّتى طولانى است كه ارزش اين همه تحمّل زحمت و تلاش و كوشش را داشته باشد .۲

بررسى‏

احاديث اين باب ، بسيار متنوّع و بعضاً متعارض است. همه احاديث ناظر به زمان حكومت امام مهدى عليه السلام يا مقدار بقاى ايشان بر روى زمين پس از قيام ، به لحاظ سندى ، ضعيف اند. تنها برخى موارد كه از هفت سال و نه سال سخن گفته‏اند ، نزد برخى از اهل سنّت ، صحيح به حساب مى‏آيند؛ امّا ديگران ، آنها را ضعيف مى‏دانند. افزون بر اين، در مسائل تاريخى و اعتقادى نمى‏توان به استناد يك حديث ، هرچند از نظر سند معتبر باشد، چيزى را اثبات كرد. در اين موضوعات بايد قرائن ديگرى‏

1.. المهدى عليه السلام ، سيّد صدر الدين صدر : ص ۲۳۹ - ۲۳۸ .

2.. ر . ك : حكومت جهانى مهدى عليه السلام ، ناصر مكارم شيرازى : ص ۲۸۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23664
صفحه از 505
پرینت  ارسال به