127
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم

برپايىِ حكومت و استقرار در منطقه‏اى از زمين، هر چند كوتاه باشد، زمانى را به خود اختصاص مى‏دهد كه خارج از زمان حكومت ايشان است. در نتيجه، هر اندازه مقدار حكومت ايشان در نظر گرفته شود، بايد زندگى ايشان طولانى‏تر باشد.

نظريه‏ها

وجوه مختلفى براى جمع ميان احاديث ذكر شده بيان شده است. علّامه مجلسى براى جمع احاديث چنين مى‏گويد:
اخبار متفاوت وارد شده در زمينه مدّت حكومت امام مهدى عليه السلام ، برخى بر همه مدّت فرمان‏روايى ايشان ، برخى بر زمانِ استقرار دولت او، برخى بر سال‏ها و ماه‏ها به حساب ما و برخى هم بر سال‏ها و ماه‏هاى طولانى زمان ايشان حمل مى‏شود.۱
ايشان در انتها از عبارت «واللَّه اعلم» استفاده مى‏كند كه گوياى ترديد خود وى در اين جمع‏بندى است.
ابن حجر عسقلانى معتقد است كه آنچه احاديث بر آن اتفاق دارند ، اين است كه او بى‏ترديد هفت سال حكومت مى‏كند. از ابن الحسين ابرى هم نقل شده است كه اخبار مستفيض و متواتر ، دلالت دارند كه او هفت سال حكومت مى‏كند.۲
آية اللَّه سيّد صدر الدين صدر مى‏گويد كه بيشتر احاديث اين باب بر اين موضوع اتفاق دارند كه مدّت حكومت او هفت سال است و ترديد در زيادتر از اين مقدار تا تمام شدن ، نه سال است. به گفته ايشان اين قول ، ظاهرتر و مشهورتر است و اين ، خود فضيلتى بزرگ براى مهدى عليه السلام است كه قيام او براى اصلاح دين و دنيايى وعده داده شده كه در اين مدّت كوتاه رخ مى‏دهد. چنان كه قيام جدّ بزرگوار او نيز در مدّت هشت سال، يعنى از سال دوم هجرى به بعد، به ثمر نشست.

1.. بحار الأنوار : ج ۵۲ ص ۲۸۰ .

2.. تهذيب التهذيب : ج ۵ ص ۸۷ ش ۶۸۹۴ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
126

خدا بخواهد ، بر زمين توقّف خواهد داشت.
دو تعبير ديگر، يعنى «ملك»۱ و «يملك» ،۲ ناظر به مقدار حكومت و سلطه ايشان است. اين دو مفهوم ، بيشترين كاربرد را در احاديث اين باب دارند و اغلب زمان‏هاى ذكر شده با يكى از اين دو تعبير آمده‏اند. برخى احاديث ، هفت سال، هشت سال و نه سال - كه با مفهوم «يعيش» آمده بودند - ، با همان مضمون با تعبير «يملك»۳نيز آمده است. شايد بتوان اين را قرينه‏اى گرفت كه احتمال كاربرد «عاش» و «يعيش» را به معناى حكومت تا حدّى تقويت كند؛ گو اين كه چنين قرينه‏اى نمى‏تواند ظهور اين تعابير را در زيستن از ميان ببرد و آن را به معناى حكومت بگيرد.
سيّد ابن طاووس ، حديثى را از ابو سعيد خُدرى از پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله نقل مى‏كند كه در آن ، گفته شده مهدى عليه السلام در آن وضع، يعنى پس از آن كه حاكم شد، هفت، هشت يا نه سال زندگى مى‏كند .۴ در اين عبارت ، ميان حكومت و زندگى ، جمع شده است و هر دو تعبير "يعيش" و "يملك" را دارد. بر اين اساس، مى‏توان گفت كه احاديث داراى تعابير عاش و يعيش ، احتمالاً ناظر به زندگى امام پس از حاكم شدنش است.
طبعاً مقدار حكومت ايشان از مقدار زمان زندگى ايشان كمتر است؛ زيرا پس از ظهور ، مدّتى طول مى‏كشد تا حكومت ايشان مستقر شود. مبارزات ايشان براى‏

1.. الغيبة ، نعمانى : ص ۳۳۱ ح ۱ و ۲ ، بحار الأنوار : ج ۵۲ ص ۲۹۸ ح ۵۹ و ۶۰ .

2.ر . ك : ص ۱۹۶ ح ۱۷۵۵ و ص ۱۸۶ ح ۱۷۴۲ و ص ۲۰۰ ح ۱۷۶۰ و ص ۲۵۸ ح ۱۸۲۳ و ص ۳۷۰ ح ۱۸۹۸ و ص ۲۵۴ ح ۱۸۱۷ و ج ۷ ص ۱۱۲ ح ۱۱۷۶ . از جمله: ثُمَّ يَخرُجُ رَجُلٌ مِن عِترَتى يَملِكُ سَبعا أو تِسعا ، فَيَملَأُ الأَرضَ قِسطا و عَدلاً . (ر . ك ص ۱۷۲ ح ۱۷۲۴) ، ولا تَقومُ السّاعَةُ حَتّى يَملِكَ رَجُلٌ مِن أهلِ بَيتى ، أجلى ، أقنى ، يَملَأُ الأَرضُ عَدلاً كَما مُلِئَت قَبلَهُ ظُلما ، يَكونُ سَبعَ سِنينَ . (ر . ك : ص ۱۸۰ ح ۱۷۳۹) .

3.. پيش‏تر در باره اين احاديث ، سخن گفتيم.

4.. عبارت اين است : «المهدى يعيش فى ذلك - يعنى بعد ما يملك - سبع سنين أو ثمان أو تسع» (الملاحم و الفتن : ص ۱۶۵) . نيز ، ر . ك : الفتن : ج ۱ ص ۳۷۶ ح ۱۱۲۱ ، عقد الدرر : ص ۲۳۸ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد نهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23752
صفحه از 505
پرینت  ارسال به